Xâm hại Bảo vật QG bia chùa Đọi: Trăm dâu đổ đầu... thợ xây?

Liên quan đến loạt bài “Bảo vật quốc gia bia Sùng Thiện Diên Linh bị xâm hại” do VOV online phát hiện và được dư luận quan tâm, Sở VHTT&DL Hà Nam đã có báo cáo chính thức gửi Bộ VHTT&DL.

Báo cáo nêu rõ, để xác minh và làm rõ thông tin của VOV online và một số tờ báo khác, Sở VHTT&DL đã thành lập đoàn kiểm tra xác minh nội dung như báo nêu và khẳng định việc báo điện tử VOV đưa tin bia Sùng Thiện Diên Linh và các bia hai bên bị xâm hại là có thật.

Trán bia với lối viết phi bạch do chính Hoàng đế Lý Nhân Tông ngự bút giờ đây nhìn lên, dễ dàng nhận ra những vết trầy xước vì bị xâm hại

Sở cho biết, để chuẩn bị cho Lễ công bố Quyết định công nhận Bảo vật Quốc gia, Uỷ ban Nhân dân huyện Duy Tiên đã phân công và giao cho Phòng Văn hoá và Thông tin, Ban quản lý di tích chùa Đọi chỉnh trang khu vực nhà bia và sân khai hội.

Báo cáo của Sở cho rằng Phòng Văn hoá Thông tin huyện đã không làm tròn nhiệm vụ, còn Ban quản lý di tích thì lại thiếu ý thức đã giao khoán cho tốp thợ xây không có nghiệp vụ làm vệ sinh khu vực nhà bia. Trong quá trình triển khai, Phòng Văn hoá và Thông tin huyện không hướng dẫn, giám sát để cho tốp thợ tuỳ tiện cọ rửa các rêu mốc trên bề mặt bia, làm xây xước một số chữ hán và các hoạ tiết hoa văn.

Sở VHTT&DL tỉnh Hà Nam khẳng định, mặc dù các  hoạ tiết hoa văn và số lượng chữ hán của của các bia không bị mất nhưng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị của bia và gây phản cảm đối với khách tham quan.

Trước sự việc trên, Sở VHTT&DL đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Duy Tiên kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân đã thiếu ý thức trách nhiệm, để bia bị xâm hại, có hình thức xử lý thích đáng theo đúng quy định của Luật hiện hành.

Trước đó, theo Báo cáo chi tiết kết quả kiểm tra công tác quản lý và bảo vệ Bia Sùng Thiện Diên Linh, chùa Long Đọi, huyện Duy Tiên cũng khẳng định các vết xước trên Bia Sùng Thiện Diên Linh là có thật nhưng hoàn toàn là do chủ quan, sơ ý chứ không có sự chỉ đạo làm xâm hại đến Bảo vật Quốc gia.

Để chuẩn bị tổ chức công bố Quyết định của Thủ tướng CP công nhận Bia là Bảo vật Quốc gia gắn với tổ chức lễ hội năm 2014; Huyện Duy Tiên đã thành lâp Ban Chỉ đạo tổ chức lễ hội. BTC đã giao phòng Văn hoá và Thông tin tham mưu giúp UBND huyện trong công tác chỉnh trang khu vực nhà bia và sân khai mạc lễ hội…

Phòng Văn hoá và Thông tin huyện đã ký hợp đồng thuê Công ty TNHH Khánh Huệ thực hiện việc chỉnh trang khu vực sân lễ; dọn vệ sinh khu vực nhà Bia Sùng Thiện Diên Linh để phục vụ lễ khai mạc như quét lá trên mái bia, cắt tỉa cây, lát nền sân… đảm bảo cảnh quan sạch, đẹp của di tích. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện, do sự vô thức, đội thợ làm vệ sinh đã tiến hành cọ rửa và làm mất đi phần rêu phong bên ngoài bia tạo ra những vết xây xước trên Bia.

Báo cáo kiểm tra chi tiết cũng cho biết, việc bỏ hàng rào bảo vệ quanh nhà bia là để thuận tiện cho việc vệ sinh xung quanh Bia cho sạch sẽ, phục vụ Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng CP công nhận Bia là Bảo vật Quốc gia.

VOV online cũng nhận được bản sao Bản tường trình của những người dân lao động, thợ làm thuê cho Công ty TNHH Khánh Huệ là các ông Trịnh Văn Từ, Lê Quang Long, Trần Xuân Đạo ở Duy Tiên, Hà Nam.

Nhóm thợ này khẳng định “thực tế chúng tôi thi công do xi măng, vôi ve bắn vào bia thì chúng tôi có dùng chổi, bàn chải để làm sạch Bia cho đẹp chứ không cố ý làm hỏng bia”.

Do văn bia chùa Đọi đã là bảo vật quốc gia, mọi động chạm tu bổ đến nó đều phải được phép của Cục Di sản. Ngoài việc bia là bảo vật quốc gia, bản thân chùa Long Đọi Sơn - nơi có tấm bia cũng là di tích cấp quốc gia. Việc trùng tu, tu bổ, tôn tạo di tích đều phải được phép của Sở VHTT&DL địa phương, báo cáo lên tỉnh và báo cáo lên Bộ VHTT&DL phương án chi tiết, được sự đồng ý thì mới được tiến hành. 

Theo Nghị định số 70/2012/NĐ-CP và Thông tư 18/2012/TT-BVHTTDL Quy định chi tiết một số quy định về bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích, đơn vị được giao, đều qui định rất chi tiết về điều kiện năng lực của tổ chức thi công tu bổ di tích. Theo đó, có ít nhất 03 (ba) người có Chứng chỉ hành nghề thi công tu bổ di tích, trong đó có người đủ điều kiện năng lực chỉ huy trưởng công trường thi công tu bổ di tích; có đội ngũ nghệ nhân, thợ lành nghề trong lĩnh vực bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích.

Thông tư số 18 cũng qui định kỹ càng về điều kiện năng lực của tổ chức tư vấn giám sát thi công tu bổ di tích mà trong trường hợp này là Phòng Văn hoá Thông tin huyện đã không làm tròn nhiệm vụ.

Thật đáng tiếc và đau xót, chỉ vì sự thiếu hiểu biết mà trong phút chốc báu vật quốc gia đã bị ngang nhiên xâm hại nghiêm trọng chưa từng thấy kể từ gần ngàn năm tồn tại đến nay.

Và thật trớ trêu, tấm bia quý bị vô ý xâm hại lại là vì phục vụ cho ngày nó được vinh danh. Lễ công bố Quyết định tấm Bia trở thành Bảo vật Quốc gia đáng lẽ phải trở thành ngày hội của những người yêu văn hoá-lịch sử thì lại khiến họ đau xót và sửng sốt khi chứng kiến Bảo vật Quốc gia có thể bị xâm hại một cách dễ dàng hơn bao giờ hết./.

>> Sững sờ Bảo vật Quốc gia chưa làm lễ công nhận đã bị xâm hại 
>> Bảo vật Quốc gia bị xâm hại: Địa phương thừa nhận sai