GS Phan Huy Lê: “Chưa đặt đúng vị thế môn Sử”

Phát biểu tại buổi lễ tuyên dương và trao giải thưởng cho các em học sinh đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn lịch sử năm học 2012-2013 vào sáng 4/5, GS.NGND Phan Huy Lê – Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam cho rằng, trong tình hình chung, giáo dục môn lịch sử trong các trường phổ thông chưa được cải cách và phần lớn học sinh vẫn chưa tìm thấy hứng thú trong học sử. Từ thực tế cho thấy, phần lớn học sinh phổ thông không thích môn sử, thậm chí chán môn sử, hoàn toàn không phải do học sinh, không phải do bản thân môn sử, mà là do sách giáo khoa và phương pháp dạy sử hiện nay.

GS.NGND Phan Huy Lê – Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam

Theo GS Phan Huy Lê, trong số 211 học sinh đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn lịch sử năm học 2011-2012 được miễn thi và được tuyển thẳng vào các khoa có môn lịch sử, thì có 9 học sinh vào khoa Lịch sử Đại học Sư phạm Hà Nội, 3 học sinh vào Đại học Sư phạm Đà Nẵng, 1 học sinh vào Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TP HCM). Như vậy có 13 học sinh được miễn thi và được tuyển thẳng, chiếm tỷ lệ chưa đến 1%.

Mặc dù đây chưa phải là thống kê đầy đủ mà mới qua thông tin của một số trường, tuy nhiên theo đánh giá của GS Phan Huy Lê từ kết quả khiêm tốn trên cho thấy ngay các trường Đại học cũng chưa tạo nên sự hấp dẫn, sự lựa chọn của học sinh giỏi môn sử các trường phổ thông.

Ông cho rằng, xét trong toàn bộ hệ thống giáo dục thì cần phân biệt rạch ròi giữa yêu cầu giáo dục môn lịch sử bậc phổ thông với việc đào tạo chuyên ngành lịch sử bậc đại học. Trong giáo dục phổ thông, như kinh nghiệm nhiều nước tiên tiến trên thế giới, môn sử phải được coi là một trong những môn cơ bản, bắt buộc. Chức năng của môn sử không phải chỉ trang bị một số kiến thức lịch sử cần thiết, chọn lọc mà cơ bản hơn là bồi dưỡng tinh thần yêu mến lịch sử dân tộc, trân trọng các giá trị lịch sử và văn minh nhân loại, rèn luyện tư duy sử học, giáo dục các truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tức bồi dưỡng năng lực, và phẩm chất con người.

Sau bậc phổ thông, hầu hết học sinh sẽ đi vào các ngành nghề khác nhau và hầu như không được tiếp tục học sử. Vì vậy, kết quả giáo dục môn sử bậc phổ thông cho thế hệ trẻ là bộ phận tạo thành hành trang đi theo mọi người trong suốt cuộc đời.

Học sinh trường THPT Nguyễn Hiền (TP HCM) xé đề cương môn lịch sử sau khi biết trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay không thi môn học này (Ảnh: Tuổi trẻ)

Số học sinh đoạt giải kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn lịch sử phản ánh tình hình và hiệu quả học tập môn sử bậc phổ thông. Trong số này, nhiều em sẽ chọn nhiều ngành nghề phù hợp và số đi vào ngành sử chỉ là một phân số rất nhỏ. Đánh giá về việc này, GS Phan Huy Lê cho rằng đó cũng là chuyện bình thường, hơn nữa là tất nhiên trong yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự phát triển đất nước đang công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay.

Quan tâm tới câu chuyện học sinh trường THPT Nguyễn Hiền (TP HCM) ném đề cương môn lịch sử sau khi được biết trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay không thi môn học này, gây xôn xao dư luận trong thời gian vừa qua, GS Phan Huy Lê bày tỏ sự đau lòng khi biết thông tin trên. Giáo sư cho biết, qua sự việc trên, điều ông quan tâm là môn sử chưa được đặt đúng vị thế của nó trong nền giáo dục phổ thông và chế độ thi cử nặng nề đã tác động đến động cơ học tập của học sinh theo chiều hướng tiêu cực.

Với kết quả 206 học sinh THPT đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn lịch sử năm học 2012-2013, trong đó có 5 giải nhất, 34 giải nhì, 78 giải ba, 89 giải khuyến khích, GS Phan Huy Lê đánh giá cao kết quả đạt được của các em học sinh.

Giáo sư nhấn mạnh: “Tôi đánh giá cao số học sinh THPT tham gia kỳ thi quốc gia môn sử và nhất là các em đoạt giải. Đó là chứng cứ cho thấy không phải tất cả học sinh đều ghét bỏ môn sử và nếu dạy tốt, học tốt, môn sử có đầy đủ khả năng tạo nên sự hứng thú trong học sinh và hoàn thành chức năng của nó trong nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ”.

GS.NGND Phan Huy Lê bày tỏ: “Tôi hy vọng trong tình hình môn lịch sử các trường phổ thông chưa được thay đổi một cách căn bản thì những nỗ lực của các thầycô giáo và học sinh với kết quả đạt được như vậy sẽ có tác dụng cổ vũ, khuyến khích và nêu gương thúc đẩy việc dạy và học sử trong nhà trường”./.