Kỳ tích 33 số báo đặc biệt tại chiến trường Điện Biên Phủ

Tại Điện Biên Phủ, 70 năm về trước, Báo Quân đội nhân dân đã xuất bản và phát hành 33 số báo đặc biệt ngay tại chiến trường, trở thành kênh thông tin báo chí hiệu quả nhất, một mũi xung kích trong chiến dịch, cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân và dân ở Điện Biên Phủ và cả nước. 

Thượng tá Mè Quang Thắng, Báo Quân đội nhân dân nhấn mạnh điều này tại Hội thảo "Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại" vừa diễn ra tại Hà Nội.

Đại sự kiện báo chí vô tiền khoáng hậu

Theo ông Mè Quang Thắng, trong thời gian 140 ngày đêm, từ ngày 28/12/1953 đến ngày 16/5/1954, Toà soạn tiền phương Báo Quân đội nhân dân tại mặt trận Điên Biên Phủ đã in ấn và phát hành 33 số báo.

Lực lượng nòng cốt của tòa soạn tiền phương khi đó chỉ có 5 người, gồm: Hoàng Xuân Tùy - phụ trách chung, Trần Cư - thư ký tòa soạn, Phạm Phú Bằng, Nguyễn Khắc Tiếp -  phóng viên, Nguyễn Bích -  họa sĩ trình bày báo. 

Đội ngũ làm báo đã khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, kịp thời xuất bản báo để tuyên truyền đường lối kháng chiến và phương châm tác chiến trong chiến dịch Điện Biên Phủ nhằm cổ vũ, động viên tinh thần chiến đấu, tạo động lực cho các phong trào thi đua giết giặc lập công.

"Sự ra đời tòa soạn tiền phương khẳng định một kỳ tích, nét sáng tạo, độc đáo của Tổng Chính ủy (Quân ủy Trung ương), Bộ Tổng tư lệnh và Tổng cục Chính trị", ông Thắng nói.

Ông Mè Quang Thắng kể lại, ngày ấy, lán của tòa soạn và nhà in đặt ngay trên sườn đồi Pu Ma Hong, ở Mường Phăng, chỉ cách hầm của Tổng Tư lệnh và Chủ nhiệm Chính trị mặt trận một cánh đồng. Nghĩa là từ Pu Ma Hong, mọi thông tin chính thống của Sở chỉ huy chiến dịch được kịp thời tiếp nhận để chuyển tải đến các đơn vị và dân công hỏa tuyến. 

Ngày 28/12/1953, Báo Quân đội nhân dân ra số báo 116 - số báo đầu tiên tại mặt trận vào thời kỳ các đơn vị chuẩn bị trận địa, làm đường kéo pháo, đưa pháo vào trận địa để kịp ngày 26/1/1954 bắt đầu cuộc tấn công vào Điện Biên Phủ theo phương châm “đánh nhanh, giải quyết nhanh”.

Đến trưa 26/1/1954, khi các đơn vị đã sẵn sàng thì có lệnh hoãn tiến công và chuẩn bị lại cuộc chiến đấu theo phương châm “đánh chắc, tiến chắc”. Ngày 1/2/1954, phát hành số báo Xuân Giáp Ngọ 1954, lần đầu tiên ở mặt trận, bộ đội và dân công được đọc thơ chúc Tết có chữ ký của Bác Hồ.

Ngày 10/3/1954, trước giờ nổ súng 3 ngày, Tòa soạn tiền phương của Báo Quân đội nhân dân ra số đặc biệt: Số báo 130 đã đăng trang nhất lời kêu gọi của Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp, với tựa đề “Kiên quyết tiêu diệt toàn bộ quân Pháp tại Điện Biên Phủ”.

Ngay sau khi ta chiếm được Him Lam, ngày 14/3/1954, trong số báo 131 đã đưa tin chiến thắng giòn giã với tiêu đề “Quân ta đã tiêu diệt toàn bộ quân địch ở Him Lam”.

Ngày 11/5/1954, số báo 147 chạy tít lớn tràn trên trang nhất của báo, Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam công bố: Quân ta đã toàn thắng trên mặt trận Điện Biên Phủ.

Đến ngày 16/5/1954, Tòa soạn tiền phương xuất bản số báo 148 với những nhận định thắng lợi, các điện văn chúc mừng, bên cạnh là bài tường thuật cảnh đầu hàng của hàng nghìn binh lính Pháp tại chiến trường Điện Biên Phủ. Đây là số báo đặc biệt và cũng là số báo cuối cùng trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

Món ăn tinh thần vô giá đối với bộ đội

Ông Mè Quang Thắng cho biết, nội dung các tin tức, bài viết trong 33 số báo đã ghi lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng, phản ánh chân thực, sinh động nhất về diễn biến chiến sự, cuộc sống sinh hoạt, tấm gương chiến đấu dũng cảm của các chiến sĩ, kinh nghiệm đào hầm, tổ chức hậu cần, các phóng sự điều tra về tình hình sức khỏe bộ đội, vấn đề hậu phương người lính trong cải cách ruộng đất; vấn đề giải quyết tư tưởng sau mỗi trận đánh, những bức thư động viên bộ đội của Bác Hồ, chỉ thị của cấp trên…

“Mỗi bài viết đều thấm mồ hôi, nước mắt, xương máu của những người cầm súng tại chiến trường Điện Biên Phủ. Nhiều phóng viên, cộng tác viên đã bất chấp hiểm nguy trên chiến trường, có mặt tại những điểm nóng, khai thác những chi tiết hay nhất, độc nhất”, ông Thắng nói.

Theo ông Mè Quang Thắng, ngoài việc làm báo, phóng viên, biên tập viên của Tòa soạn tiền phương còn kiêm thêm công việc phát hành. Khi báo in xong, cán bộ, phóng viên, họa sĩ cho báo vào sọt rồi gánh ra công sự phát báo cho các chiến sĩ, thậm chí là đọc báo cho chiến sĩ ngay tại trận địa.

"Với chức năng “tuyên truyền, cổ động và tổ chức tập thể”, tờ Báo Quân đội nhân dân được ra đời ngay tại mặt trận mang hơi thở của chiến trường, đã trở thành món ăn tinh thần vô giá đối với bộ đội ta ngay trong điều kiện chiến đấu khó khăn, thiếu thốn và gian khổ nhất", ông Thắng cho biết.

Bên cạnh các bài viết mang tính xã luận, chính luận, bình luận, còn có nhiều chuyên mục sinh động, đầy chất lính như: Thi đua mở đường thắng lợi, Sinh hoạt ngoài trận địa, Sổ tay kinh nghiệm, Chuyện Điện Biên Phủ… đã kịp thời động viên bộ đội tin tưởng, lạc quan, vượt khó khăn gian khổ, chiến đấu thông minh, sáng tạo; đồng thời biểu dương những tấm gương chiến đấu và phục vụ chiến đấu, kinh nghiệm công tác dân vận, địch vận.

Nhiều bài báo, cung cấp cho người đọc những thông tin chỉ đạo quan trọng trong công tác giáo dục chính trị và tổ chức chỉ huy chiến đấu; đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị tư tưởng, bồi dưỡng trình độ mọi mặt đến từng cán bộ, chiến sĩ và các lực lượng tham gia chiến dịch như: Dân công, thanh niên xung phong, lực lượng địa phương...

Thượng tá Mè Quang Thắng cho biết, những người làm báo trong chiến dịch Điện Biên Phủ vừa là phóng viên mặt trận vừa là người lính chiến đấu, thậm chí kiêm luôn cả vai trò phái viên tuyên huấn của Bộ tư lệnh chiến dịch. Từ đây nhiều phóng viên được thử thách, trưởng thành về cả bản lĩnh chính trị và nghiệp vụ, trở thành những cán bộ nòng cốt xây dựng các cơ quan văn hóa trong Quân đội.

Thành công của Báo Quân đội nhân dân tại mặt trận Điện Biên Phủ thể hiện sinh động đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng ta nói chung và sự chỉ đạo, tổ chức công tác Đảng, công tác chính trị nói riêng. Làm báo tại mặt trận Điện Biên Phủ để lại nhiều bài học quý cho các cơ quan báo chí trong Quân đội nói chung, Báo Quân đội nhân dân nói riêng.