Khám phá nghệ thuật hiện đại châu Âu trong triển lãm "Manifesta 10"

Mới đây, tại Bảo tàng Ermitaj, St. Peterburg, LB Nga, đã khai mạc triển lãm Quốc tế nghệ thuật hiện đại lần thứ 10 mang tên “Manifesta 10” (thuộc dự án Benniale). Sở dĩ, St. Peterburg được chọn là nơi tổ chức triển lãm bởi từ lâu, đây đã được coi là “cái nôi nghệ thuật cổ điển” của nước Nga. Elena Rubinova, một phóng viên lâu năm của báo chí Nga đã tham dự triển lãm này và có phóng sự dành riêng cho VOV:

Đây là một trong những triển lãm nghệ thuật hiện đại, với những ý tưởng tiến bộ nhất của châu Âu. Triển lãm ra đời vào đầu những năm 90 của thế kỷ 20. Manifesta đầu tiên được tổ chức vào năm 1996 ở Hà Lan. Sau đó Triển lãm này đã “du hành” qua hầu khắp châu Âu và đây cũng chính là đặc điểm lớn nhất của Manifesta – triển lãm không ở trong một tòa nhà cố định mà cứ 2 năm một lần nó thay đổi địa chỉ, tiến hành ở một thành phố châu Âu. Đặc điểm thứ hai của triển lãm là nhiều tác phẩm nghệ thuật được các nghệ sĩ sáng tạo tại chỗ, tuỳ theo loại hình nghệ thuật.

Khu trưng bày chính - Manifesta

Bà Snegiana Krsteva, một nhà phê bình nghệ thuật đến từ London, hiện đang làm việc ở St. Peterburg đánh giá: “Tôi rất hy vọng sự hợp tác của Manifesta và Ermitaj mở ra một triển vọng tốt đẹp cho sự kết hợp giữa Nhà nước và nghệ thuật. Và để khán giả hiểu rẳng, nghệ thuật hiện đại không “đáng sợ”. Nghệ thuật hiện đại có một tiềm năng khổng lồ”.

Triển lãm có hơn 50 họa sĩ của nhiều quốc gia trực tiếp tham dự và các tác phẩm của họ được công bố trong hơn 35 dự án, các biểu tượng, các buổi diễn thuyết và trình diễn. Mặt khác, các viện bảo tàng hiện đại là nơi diễn ra hàng ngày sự giao lưu giữa cái mới và cái cũ, là lãnh thổ của thử nghiệm, của sáng tạo, của những điều đi ngược lẫn nhau. Thực chất, ban tổ chức triển lãm quan tâm hơn hết đến sự phát triển mối quan hệ giữa nghệ thuật và xã hội, được thể hiện qua các tác phẩm nghệ thuật.

Phát biểu tại lễ khai mạc, bà Olesia Turkina, một nhà phê bình nghệ thuật nổi tiếng của nước Nga và là cộng tác viên khoa học của Bảo tàng Nga khẳng định: “Ý nghĩa của Manifesta rất lớn. Hôm nay tôi đã dành thời gian cả một ngày ở Ermitaj để tìm xem đâu là nơi có nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại. Nhìn chung, với những khán giả khó tính và bảo thủ đã chấp nhận các phong cách mới mẻ ở nghệ thuật hiện đại và tôi không dám khẳng định là họ thích tất cả mọi thứ ở nghệ thuật hiện đại, nhưng tác phẩm của Hekhard Rikhter chắc hẳn đã làm cho họ thích”.

Trình diễn điêu khắc bên tượng đài Pie Đại đế

Nghệ thuật hiện đại được trưng bày ở Ermitaj với nhiều thể loại khác nhau, trong đó có các thể loại gây bất ngờ lớn. Ví dụ như, hàng trăm khán giả của triển lãm đã được xem tác phẩm của họa sỹ gốc Bỉ Francis Alis mang tên “Lada-Kopeika”, một tác phẩm mang hình chiếc ô tô mác lada màu xanh, đứng ngay trong sân của Êrmitaj. Tác giả nhớ lại một hành trình không thành công xa xôi, từ thời niên thiếu của mình, từ Bruxell đến Moskva và phải 20 năm sau, hành trình này mới được hoàn thành. Nhưng nó đã là một hành trình đến thời điểm lịch sử hoàn toàn khác.

Một trong những tác phẩm lớn được sáng tác cho triển lãm lần này là bức tranh dài 14 mét của họa sỹ người Thụy sĩ Thomas Khirshkhorn mang tên “Mặt cắt”. Đây là một khối nghệ thuật được dựng lên ở sân trung tâm, bao quanh một tòa nhà sụp đổ và được coi như mặt trước của ngôi nhà với bức tường bên ngoài.

Bên trong, ở các phòng ở tầng trên cùng, người xem sẽ thấy những bức tranh ở trên tường. Nhưng khác với các mảnh vụn từ các miếng bìa carton và băng keo, các bức tranh này là tác phẩm nghệ thuật thực sự. Trong đó có các tác phẩm nổi tiếng của Malevich, Tozanova, Philonov… mà bảo tàng Nga trưng bày. Ngôi nhà bị sụp đổ nhưng các tác phẩm của họa sỹ trường phái Avangard nổi tiếng của nước Nga vẫn sống sót và điều này có nghĩa là trào lưu Avangard đang sống và đem lại niềm hy vọng vào tương lai. Bà Olga Alecxeeva nhận xét rằng, các bức tranh không chỉ là biểu tượng của lịch sử, của thảm họa lịch sử, biểu tượng của sự thật và  dối trá mà còn là tình yêu và bà rất yêu nghệ thuật Avangard Nga.

Sơ đồ những điểm trình diễn Manifesta ở St Petecburg

Từ các gian triển lãm nổi tiếng của Ermitaj, các các tác phẩm cũng được trưng bày tại các quảng trường thành phố, các địa điểm khác của triển lãm như các khu công nghiệp cũ, bỏ hoang, các địa danh ở ngoại ô thành phố, các nhà ga, các trung tâm nghệ thuật và phòng tranh khác nhau. Bà Geraldina Norman, một nhà phê bình nghệ thuật đến từ London chia sẻ ý kiến của mình về điều này: “Tôi nghĩ rằng, trước hết Triển lãm Benniale làm quen các khán giả với nghệ thuật hiện đại vì trong 4 tháng tới, nghệ thuật hiện đại được trưng bày trên từng góc phố, quảng trường. Dù có đi đâu đi nữa trong thành phố, bạn đều có thể nhìn thấy có một cái gì đó đang diễn ra liên quan đến nghệ thuật hiện đại. Điều này chưa bao giờ có ở St. Peterburg và tôi muốn biết người dân địa phương sẽ phản ứng thế nào với hiện tượng này?”

Chương trình “Manifesta 10” cũng thể hiện rất sống động quan điểm của mình với tình hình thời sự đang diễn ra ở Ukraine. Nguyên một gian triển lãm được dành cho nhiếp ảnh gia đến từ Ukraine, Boris Mikhailov, với bộ ảnh mang tên “Nhà hát của những hành động chiến tranh. Hồi 2, Giải lao”, ghi lại cuộc sống sau bức mành của những người đã nổi dậy ở quảng trưởng Maidal.

Bà Zheraldina Norman nói về triển lãm của Mikhailov: “Tôi rất thú vị làm quen với các bức ảnh của Boris Mikhailov, các tác phẩm của ông đã cho chúng ta thấy rõ những sự kiện đã và đang xảy ra ở Kiev”.

Triển lãm sẽ kéo dài đến ngày 31/10. Trong thời gian này, các công dân của thành phố và khách du lịch có thể được tận mắt chứng kiến sự tiếp nối của nghệ thuật. Họ sẽ được gặp gỡ với các tác phẩm nghệ thuật của các thời kỳ khác nhau, các họa sỹ khác nhau mà đôi khi, thậm chí họ còn chẳng biết đến sự tồn tại song song của nhau./.

Một số tác phẩm khác trong triển lãm:

Bức tranh của họa sĩ Anri Matis

Bức tượng Người đàn bà và con chó nhỏ của họa sĩ người Đức Katarina Phrish

Bức họa của họa sĩ Nikol Aijenman

Khu dành cho các họa sĩ Bỉ

Tác phẩm của họa sĩ người Thụy Sĩ Tomas Khirskhorn