Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ: Nhiều câu hỏi ngỏ
VOV.VN - Tiến sỹ lịch sử, Giám đốc Viện Mỹ và Canada-Viện Hàn lâm Khoa học Nga trao đổi về một số nội dung tại cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ.
Theo kế hoạch, ngày 16/7 sẽ diễn ra Hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ tại Thủ đô Helsinki (Phần Lan). Dư luận quốc tế đang hết sức quan tâm tới những nội dung sẽ được Tổng thống Nga V.Putin và Tổng thống Mỹ D.Trump thảo luận, các biện pháp đưa ra để giải quyết…
Phóng viên VOV thường trú tại LB Nga phỏng vấn ông Valeri Garbuzov, Tiến sỹ lịch sử, Giám đốc Viện Mỹ và Canada-Viện Hàn lâm Khoa học Nga về vấn đề này.
 |
| Phóng viên VOV thường trú tại LB Nga phỏng vấn ông Valeri Garbuzov, TS lịch sử, giám đốc Viện Mỹ và Canada- Viện Hàn Lâm Khoa học Nga. |
PV: Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về mối quan hệ Nga-Mỹ trong những năm gần đây?
TS. Valeri Garbuzov: Trong 5 năm, đặc biệt là trong 4 năm gần đây, mối quan hệ Nga-Mỹ đã rất xấu, thậm chí trong một số lĩnh vực đã bị phá vỡ. Bởi vậy cuộc gặp sắp tới giữa Tổng thống Nga V.Putin và Tổng thống Mỹ D.Trump sẽ diễn ra trên nền của những sự đổ vỡ này.
Những năm gần đây tình hình hai nước đã có những diễn biến không tích cực như trừng phạt, phản trừng phạt, trục xuất các nhà ngoại giao, đóng cửa các cơ quan đại diện ngoại giao, kết tội, nghi ngờ, không tin tưởng...Mối quan hệ hai nước đang ở trong bối cảnh như vậy nên không tạo điều kiện để tiến triển.
Vì vậy, để thay đổi được mối quan hệ cần phải thay đổi chương trình nghị sự với những vấn đề thực sự phức tạp và không dễ giải quyết. Liệu hai nhà lãnh đạo có nhân cuộc gặp này để bắt đầu thay đổi điều gì đó hiện vẫn đang là câu hỏi. Câu trả lời chắc chắn cho một phương án tôi cũng chưa thể đưa ra được.
PV: Theo ông hai vị Tổng thống Nga-Mỹ sẽ thảo luận về những vấn đề gì trong cuộc gặp này?
TS. Valeri Garbuzov: Tôi nghĩ là vấn đề chính sẽ là về cuộc khủng hoảng Ukraine, tình hình ở vùng Donbass, mà hiện vẫn chưa ổn định và hiệp định Minsk chưa được thực hiện. Vấn đề Ukraine đã được thảo luận nhiều lần, trong vòng nhiều năm, nhưng tình hình với Donbass vẫn chưa được giải quyết vì còn liên quan tới các trừng phạt áp đặt chống Nga.
Vấn đề thứ hai là những gì đang diễn ra ở Syria. Tôi không nghĩ rằng, ông Putin sẽ đưa ra trực tiếp chuyện này, mặc dù ở thời điểm nào đó trước đây ông đã định làm như vậy. Nhưng cả ông Putin và ông Trump đều hiểu rằng, tháo dỡ các trừng phạt phải gắn với việc giải quyết vấn đề Ukraine và Syria. Nếu tình hình ở Donbass tiến triển và tìm được sự thỏa hiệp thì các trừng phạt sẽ dễ giải quyết hơn.
Bên cạnh đó, ông Trump chắc chắn sẽ đề cập về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu ở Mỹ năm 2016. Bởi vì ông Putin sẽ giữ quan điểm là Nga không can thiệp vào chiến dịch bầu cử của Mỹ.
Ngoài ra, hai bên có thể sẽ đề cập về việc cung cấp khí đốt sang châu Âu của các công ty Nga; chương trình hạt nhân Iran, thỏa thuận hạt nhân Iran và Mỹ đã rút khỏi thỏa thuận này nhưng làm gì tiếp với thỏa thuận này, phát triển quan hệ với Iran như thế nào thì các bên tham gia đều lo lắng...
Trong số hàng loạt các vấn đề lớn được bàn thảo cũng có không ít các vấn đề nhỏ, đó là việc kiểm soát vũ khí, khôi phục đàm phán về việc này trong khi phải tuân thủ các thỏa thuận đã ký và kéo dài những thỏa thuận đang kết thúc. Hiện tại, các cuộc tiếp xúc đang bị gián đoạn và luôn phải dưới sự kiểm soát.
PV: Với tư cách chuyên gia, theo ông cả Nga và Mỹ cần làm gì để cải thiện mối quan hệ song phương?
TS. Valeri Garbuzov: Để thay đổi tính chất của mối quan hệ, cả hai nước sẽ phải thay đổi, không chỉ chính sách của Mỹ mà cả chính sách của Nga. Nhưng đây là câu hỏi khó khăn, phức tạp nhất. Thay đổi như thế nào, theo hướng nào để vẫn duy trì chính sách đối ngoại cứng rắn và bảo vệ những lợi ích của mình.
Nếu ông Putin và ông Trump đạt được thỏa thuận để Mỹ giảm bớt sự có mặt ở không gian hậu Xô Viết thì sẽ giúp cải thiện quan hệ hai bên. Xét trên hiện thực, hai nước đã ở trên con đường đối đầu toàn cầu nghiêm trọng trong suốt nhiều năm dài, nên cần phải tạo cơ chế giải quyết sự đối đầu này.
PV: Ông nói rằng cả Nga và Mỹ đều có những tham vọng lớn, cụ thể là những tham vọng gì?
TS. Valeri Garbuzov: Tham vọng của Mỹ hiện nay là trở thành cường quốc duy nhất, một cường quốc có những lợi ích ở quy mô toàn cầu, ở mọi khu vực của trái đất này cũng như những lĩnh vực lợi ích của Mỹ ở không gian hậu Xô Viết.
Trên thực tế, dưới ảnh hưởng của Mỹ, Ukraine, Grudia đã ra khỏi không gian của Nga. Điều đó chứng tỏ rằng, Mỹ đã đặt được chân vào một phần không gian hậu Xô Viết. Nhưng Nga có thích điều này không? Ông Putin có thích điều này không? Tất nhiên là không! Vậy làm gì trong tình hình này?
Tình hình này rất phức tạp, bởi vì ông Putin đặt ra cho mình nhiệm vụ trả lại cho nước Nga tầm ảnh hưởng đã có của mình. Tất nhiên, điều đó không có nghĩa là trả lại tất cả sự ảnh hưởng đã có thời Xô Viết mà muốn bảo đảm an ninh ở toàn bộ vùng biên giới của Nga. Nó là dựa trên hai câu hỏi: NATO tiến sát biên giới Nga như thế nào, tiềm năng gia nhập NATO của Grudia, Ukraine, sẽ dẫn đến sự cân bằng chiến lược bị phá vỡ, nó đang bị phá vỡ.
Bởi vậy, vấn đề này sẽ không thể giải quyết nếu Mỹ không thay đổi hành vi của mình. Nếu họ thay đổi, thì tôi nghĩ, Nga sẽ có sự nhượng bộ nào đó và tình hình có thể ổn định hơn. Còn nếu hai bên cứ duy trì sự cứng rắn, thì sẽ không có gì thay đổi cả.
PV: Theo ông, nếu mối quan hệ Nga-Mỹ được cải thiện sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thế giới?
TS. Valeri Garbuzov: Nếu Nga và Mỹ tìm được tiếng nói chung họ cần tập trung chú ý vào các vấn đề có quy mô toàn cầu, vào những điểm nóng và vấn đề đáng lo lắng nhất là chủ nghĩa khủng bố, phối hợp nỗ lực chung để vượt qua sự đe dọa khủng bố.
Mặc dù những hành động khủng bố quy mô lớn đã ngừng xảy ra nhưng mối đe dọa khủng bố vẫn còn, nên hai nước có thể làm những việc lớn trong cuộc đấu tranh chống khủng bố, giải quyết bệnh tật, đói nghèo trên toàn cầu. Những vấn đề này chưa được giải quyết, hoặc giải quyết chưa đạt ở mức cần thiết. Bởi vậy sức mạnh của Mỹ, cùng với Nga và các nước khác có thể góp phần vào những vấn đề này.
Tôi nghĩ là các nước phải liên kết lại, giảm sự đối đầu. Nói chung các mối quan hệ quốc tế, chính trị quốc tế luôn ở trong tình trạng đối đầu và ở Thế kỷ 21 không phải là ngoại lệ. Liệu có thành công trong việc vượt qua khuynh hướng đối đầu, thiết lập nỗ lực chung để giải quyết những vấn đề đang tồn tại, vẫn là câu hỏi mở.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!./.
Điện Kremlin: Thượng đỉnh Nga-Mỹ hướng tới bình thường hóa quan hệ
Tổng thống Mỹ đề cao cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Mỹ
