Tổng thống Nga Putin thăm Tajikistan

Ngày 5/10, Tổng thống Liên bang Nga V.Putina thực hiện chuyến thăm nước Cộng hoà Trung Á Tajikistan.

Kết quả đạt được đáng chú ý nhất trong chuyến thăm ngắn ngủi này là hai thoả thuận quan trọng liên quan đến hai vấn đề đang nóng nhất trong quan hệ hai nước, đó là người lao động Tajikistan tại Nga và căn cứ quân sự Nga tại Tajikistan. Giải quyết được ổn thoả hai vấn đề này cũng là bước đi tăng cường mối quan hệ đồng minh chiến lược giữa hai nước.

Rút tít chính trên các phương tiện thông tin đại chúng Nga ngày qua đều nhấn mạnh, kết quả đáng kể nhất của chuyến thăm là hai bên đã ký kết một thoả thuận quan trọng liên quan đến sự hiện diện của căn cứ quân sự Nga trên đất Tajikistan trong thời hạn 30 năm với những điều kiện không thay đổi. Đó là sẽ tiếp tục tồn tại căn cứ số 201 của quân đội Nga triển khai ở biên giới phía nam, tiếp giáp với các nước SNG, với nhiệm vụ chính là bảo đảm an ninh cho toàn khu vực Trung Á.

Tổng thống Nga V.Putin và Tổng thống Tajikistan Emomali Rakhmon (ảnh: Ria Novosti)

Đến thời điểm này, Hợp đồng về căn cứ quân sự số 201 của Nga tại Tajikistan đã sắp hết hạn. Dushanbe đã từng muốn rút ngắn thời hạn 10 năm và dự định thu phí đóng quân Nga trên lãnh thổ nước mình. Trên thực tế, lâu nay Nga vẫn chi trả cho hoạt động này bằng những hình thức như trang bị vũ khí tại Tajikistan và giúp đào tạo sỹ quan. Các cuộc đàm phán liên quan đến vấn đề này đã diễn ra vài tháng trước và đến chuyến thăm này thì đạt được thoả thuận bằng một Hiệp định theo đó căn cứ quân sự Nga sẽ tồn tại đến năm 2042 tại Tajikistan với các điều khoản về tài chính vẫn giữ như trước. Nhấn mạnh ý nghĩa của sự kiện này, Tổng thống Nga Putin tuyên bố: “Đây sẽ là cách để bảo vệ lợi ích chiến lược của cả đôi bên là củng cố an ninh và ổn định tình hình toàn khu vực Trung Á”.

Lâu nay, đây vẫn là chủ đề nóng trong quan hệ song phương. Thế nhưng, bằng chuyến thăm ngắn ngủi của Tổng thống Putin và cuộc hội đàm tích cực giữa hai người đồng cấp, vấn đề đã được tháo gỡ khá nhanh gọn. Lý giải cho kết quả này, các chuyên gia cũng nhận định rằng, ở đây phải nhìn nhận từ một yếu tố kinh tế đi kèm mà cả hai bên đều muốn thúc đẩy. Đó là giải quyết vấn đề người lao động nhập cư từ Tajikistan ở Liên bang Nga.

Với chuyến thăm của Tổng thống Nga, hai bên cũng đã đi đến thống nhất rằng, Nga sẽ đưa ra những quy tắc mới ưu đãi số lao động nhập cư từ Tajikistan mà theo số liệu chính thức hiện đã lên đến hơn một triệu người. Từ đây, thời hạn cho mỗi lao động Tajikistan vào làm việc tại Nga sẽ được kéo dài 3 năm thay vì chỉ 1 năm như từ trước đến nay. Đây là vấn đề rất quan trọng đối với Tajikistan bởi cho đến nay, vai trò của lực lượng lao động Tajikistan tại Nga đối với nền kinh tế đất nước là rất to lớn. Một nửa tổng sản phẩm quốc nội của Tajikistan là do công dân nước họ kiếm được ở Nga chuyển về. Riêng trong năm 2011 họ đã chuyển về nước hơn 3 tỷ USD.

Chuyến thăm Tajikistan của Tổng thống Nga V.Putin ngay sau khi hai nước vừa kỷ niệm tròn 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 4 và tháng 6/2012 lại kỷ niệm 15 năm ký Tuyên bố chung Moscow về xác lập hòa bình và hòa hợp dân tộc tại Tajikistan… thêm một dấu mốc quan trọng thúc đẩy mối quan hệ Nga - Tajikistan ngày càng phát triển trên cơ sở hữu nghị, đối tác và liên minh.

Động thái này cũng khẳng định thêm chính sách hướng Đông của Nga đang ngày càng mạnh mẽ. Về phần mình, thúc đẩy các mối quan hệ tốt đẹp với Nga, Tajikistan cũng đang muốn khẳng định với người bạn láng giềng vốn thân thiết từ lâu trong Cộng đồng các Quốc gia Độc lập (SNG) và trong một số tổ chức khu vực rằng, quan hệ với Nga là hướng ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Tajikistan và nước này luôn coi Nga là đối tác chiến lược lâu dài.

Bên cạnh những lợi ích về chính trị, quân sự ấy, lợi ích về kinh tế giữa Nga và Tajikistan cũng là rất lớn khi tiềm năng hợp tác giữa hai quốc gia trên lĩnh vực thăm dò và khai thác các mỏ khí đốt cũng như xây dựng nhà máy thủy điện trên lãnh thổ Tajikistan đang là đối tượng để hai bên tích cực khai thác trong thời gian tới./.