Mỹ: Vai trò trung gian tại Trung Đông đang lung lay

Thế nhưng, việc Mỹ bị cuốn vào những tranh cãi cũng như các hành động đơn phương của cả Israel và Palestinee đang  khiến cho vai trò của Washington ngày càng mờ nhạt.

Ngoại trưởng Mỹ Kerry đang có chuyến thăm Châu Âu dài ngày, từ Rome đến London để làm một nhiệm vụ kép rất quan trọng là làm thế nào để Israel và Palestine đấu dịu tiến đến hòa đàm, đồng thời phải thuyết phục được các đối tác Châu Âu ủng hộ các kế hoạch của Mỹ.

Kể từ khi Pháp, một trong những đồng minh quan trọng của Mỹ tại Châu Âu, ủng hộ việc đơn phương công nhận Palestine là một quốc gia có chủ quyền mà không cần đàm phán với Israel đã khiến cho Mỹ như ngồi trên đống lửa. Chính phủ Mỹ vẫn luôn nhất quán với quan điểm: giải pháp 2 nhà nước phải dựa trên sự đồng thuận của cả Israel và Palestine. Mỹ cũng không công nhận bất kỳ một giải pháp đơn phương nào.

Nhưng sự kiên nhẫn của người Palestine đã vượt qua giới hạn đỏ. Nhiều nước cũng đã không còn kiên nhẫn chờ đợi những giải pháp của Mỹ, vốn luôn đặt thiên vị nhiều hơn vào Israel.

Trước Pháp, nhiều nước Châu Âu như Anh, Thụy Điển, Tây Ban Nha… đã có những bước đi đơn phương công nhận Nhà nước Palestine. Còn các nước Arab, vốn mang nhiều “ác cảm và hiềm khích”  với Israel không muốn nhìn tình trạng bế tắc kéo dài của tiến trình hòa bình Trung Đông, đã âm thầm ủng hộ Palestine.

Chính sự ủng hộ ngày càng mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế, Palestine quyết định sẽ đệ trình Hội đồng Bảo An Liên Hợp Quốc dự thảo nghị quyết kêu gọi chấm dứt ách chiếm đóng của Israel trong vòng 2 năm tới, mở đường hình thành một nhà nước Palestine độc lập.

Dự thảo này đương nhiên vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Israel. Phát biểu trước chuyến đi tới Rôma ngày hôm qua, Thủ tướng Israel Netanyahu khẳng định: “Trong những năm gần đây, chúng tôi đã nhiều lần từ chối các nỗ lực với mục điều ra điều kiện cho chúng tôi. Những điều kiện này là có hại cho an ninh quốc gia và không phù hợp với một nền hòa bình thực sự. Chúng tôi không chấp nhận những nỗ lực đơn phương đó”.

Những hành động đơn phương của Palestine với sự ủng hộ của quốc tế, sự cự tuyệt đến cùng của Israel đang khiến cho vai trò trung gian của nước Mỹ lung lay, thậm chí là mất hiệu lực. Chính vì thế, trong chuyến đi Châu Âu lần nay, Mỹ sẽ cần phải có những bước đi mạnh mẽ hơn, có tính quyết đoán hơn trong cách ứng xử với cả Israel và Palestine.

Nhiều nhà phân tích dự đoán, Mỹ sẽ sử dụng quyền phủ quyết đối với dự thảo của Palestine mà không cần do dự. Song thực tế, cho tới thời điểm này, Mỹ vẫn chưa lên tiếng. Chính phủ Mỹ vẫn đang cân nhắc thận trọng và kêu gọi các bên bình tĩnh ngồi vào bàn đàm phán.

Đại sứ của Palestine tại Liên Hợp Quốc Riyad Mansour cảnh báo rằng, Palestine có kế hoạch đệ trình dự thảo lên Hội đồng Bảo an. Nhưng điều này vẫn đang bỏ ngỏ trước khi cuộc đàm phán giữa Mỹ, Israel và Palestine cùng nhiều nhà trung gian khác được bắt đầu tại Châu Âu vào chiều tối nay.

Ông Mansour khẳng định “người Mỹ đang cầm chìa khóa, việc của họ là mở ra cánh cửa”. Nếu không cánh cửa nào được mở ra, người Palesin sẽ kiên quyết từ chối đàm phán trực tiếp với Israel và ủng hộ kế hoạch của Pháp tổ chức một hội nghị quốc tế về Trung Đông.

Rõ ràng, một thực tế không thể phủ nhận, nếu Mỹ không tận dụng được cuộc đàm phán tại Châu Âu lần này để có bước đột phá, thì vai trò trung gian của Mỹ tại Trung Đông sẽ mất hiệu lực./.