Iran từ chối tham gia Geneva 2 vì không được tôn trọng

Hãng tin Reuters đưa tin, Iran ngày 6/1 đưa ra tuyên bố loại trừ khả năng tham gia Hội nghị hòa bình Geneva 2 dự kiến diễn ra vào cuối tháng 1/2014 theo đề nghị của Mỹ. Quyết định của Iran được giải thích là vì nước này không muốn tham gia Geneva 2 với tư cách thành phần dự bị.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bắt tay người đồng cấp phía Iran, ông Mohammad Javad Zarif  (Ảnh: AFP)

Đề nghị của phía Mỹ được Ngoại trưởng John Kerry đưa ra vào ngày 5/1, theo đó, Iran có thể đóng góp cho Hội nghị hòa bình Geneva 2 ở Montreux, Thụy Sĩ vào ngày 22/1 tới trong vai trò thành phần dự bị.

Sau đó trong 1 tuyên bố hôm 6/1, ông Kerry cho rằng, Tehran vẫn có thể đóng vai trò hữu ích trong các hoạt động bên lề của hội nghị này.

Trong 1 bài phát biểu được trích dẫn trên truyền hình Nhà nước, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Marzieh Afkham cho biết, Tehran ủng hộ 1 giải pháp chính trị để chấm dứt cuộc nội chiến Syria khiến ít nhất hơn 100.000 người thiệt mạng và hàng triệu người khác mất nhà cửa.

Bà Marzieh Afkham nói: “Tuy nhiên, để tham gia vào Hội nghị Geneva 2, Cộng hòa Hồi giáo Iran sẽ không chấp nhận bất kỳ đề nghị nào không tôn trọng phẩm giá của chúng tôi”.

Phát ngôn viên Liên Hợp Quốc Farhan Haq cho biết, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ gặp nhau vào ngày 13/1 tới để quyết định xem liệu Iran có nên tham dự sự kiện này hay không.

Theo Reuters, ngày 6/1, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon cũng đã gửi giấy mời đến các bên liên quan tham dự Geneva 2, trong dách sách ban đầu này không có cái tên Iran.

Thành phần chính trong cuộc đàm phán lần này là Chính phủ Syria và phe đối lập nổi dậy chống lại Tổng thống Bashar al-Assad – lực lượng đã chiến đấu trong suốt gần 3 năm qua để lật đổ ông.

Các nhóm đối lập ở Syria và cả Washington lâu nay vẫn cáo buộc Tehran cung cấp nhân lực và vũ khí cho chính quyền Tổng thống Assad, và đó chính là lý do Mỹ tỏ ra dè dặt về sự tham gia của Iran vào hội nghị này, bất chấp việc Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Syria, Lakhdar Brahimi đã bày tỏ mong muốn được chứng kiến sự hiện diện của Tehran ở Geneva 2.

Mặc dù quan hệ Mỹ - Iran đã có dấu hiệu “ấm lên” trong năm 2013 sau thỏa thuận mang tính đột phá hôm 24/11/2013 để kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran nhưng vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy điều này giúp 2 nước tìm được tiếng nói chung trong vấn đề Syria.

Theo ông Kerry, Mỹ phản đối Iran tham gia Geneva 2 với tư cách thành phần chính thức vì nước này không hỗ trợ cho thỏa thuận mà các bên đã đạt được tại Geneva 1 hồi năm 2012.

Bên cạnh đó, Iran có thể giúp nâng cao cơ hội thành công của hội nghị này khi đóng góp cho các hoạt động bên lề. Phía Mỹ cho rằng, Iran có thể làm việc với Damascus để ngăn chặn việc quân Chính phủ “ngắm bắn” vào dân thường và cải thiện công tác hỗ trợ nhân đạo cho người dân Syria.

Reuters dẫn lời 1 quan chức Mỹ có mặt tại Brussels cho hay: “Có những hoạt động mà Iran có thể làm để chứng minh cho cộng đồng quốc tế thấy thái độ nghiêm túc và vai trò tích cực của họ. Đó là việc kêu gọi Chính phủ Syria chấm dứt các cuộc không kích gây thiệt hại cho dân thường và tạo điều kiện cho các hoạt động cứu trợ nhân đạo”.

Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf cũng đã lên tiếng cho rằng, Iran có thể được xem xét giữ bất kỳ vai trò nào trong các cuộc đàm phán nhưng họ sẽ phải chứng minh những gì họ làm mang tính xây dựng. Trong khi đó, phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney cho biết, Iran cần phải công khai xác nhận các điều khoản của Geneva 1 nếu muốn tham gia vào quá trình đàm phán hòa bình Syria./.