Học giả Nga: Mỹ sẽ tham gia tích cực hơn vào các nền tảng lấy ASEAN làm trung tâm

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị liên quan đã khai mạc ngày 12/11 tại Hà Nội. Hội nghị lần này được kỳ vọng các bên thông qua nhiều Tuyên bố quan trọng với các đối tác, việc hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), cũng như mong muốn thúc đẩy tầm nhìn của ASEAN về khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Rõ ràng ASEAN đang đứng trước thách thức cả ở hiện tại và tương lai. Theo Tiến sỹ chính trị học Nga Alexander Korolev – Trường Kinh tế cao cấp, đối với hầu hết các nước phát triển và đang phát triển, trong đó có ASEAN, nhiệm vụ trọng tâm hiện nay của các nước thành viên trong khối là thực hiện các biện pháp khắc phục khủng hoảng do đại dịch Covid-19 gây ra, ổn định tình hình kinh tế vĩ mô, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hỗ trợ hệ thống y tế.

Ngoài đại dịch, các vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự của ASEAN là giải quyết tình hình ở Biển Đông. Đặc biệt là việc nhấn mạnh sự cần thiết phải thay thế Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) bằng Bộ Quy tắc ứng xử tiến bộ hơn cho các bên trong Biển Đông (COC).

ASEAN đã rất tích cực trong việc duy trì hoà bình, giảm căng thẳng ở khu vực. Theo Tiến sỹ Alexander Korolev, ASEAN đóng vai trò chủ đạo với tư cách là người khởi xướng đối thoại và là nền tảng cho các cuộc đàm phán, cụ thể là các cơ chế như Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Diễn đàn quan chức cấp cao ASEAN với Trung Quốc, trong đó vấn đề Biển Đông luôn là chủ điểm được các thành viên ASEAN quan tâm, đặc biệt là các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei. Công cụ chính mà ASEAN tin tưởng để giải quyết và quản lý vấn đề Biển Đông là việc thay thế DOC bằng COC.

Về tương quan quan hệ Mỹ - Trung Quốc - ASEAN, theo đánh giá của Tiến sỹ Korolev, kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020 sẽ tác động nhiều đến mối quan hệ này. Hiện nay, truyền thông Mỹ đưa tin ông Joe Biden đắc cử Tổng thống thứ 46 của Mỹ. Trong trường hợp ông Biden thắng cử, sự vận động quan hệ Mỹ-Trung có thể sẽ có những thay đổi nhất định. Tuy nhiên, về tổng thể, mối quan hệ căng thẳng Mỹ-Trung sẽ tiếp tục được duy trì dưới thời chính quyền Biden. Điều này sẽ thúc đẩy Washington tăng cường đối thoại với ASEAN để cân bằng tốt hơn với một Trung Quốc đang trỗi dậy.

Sự xuất hiện của ông Joe Biden có thể tăng cường đối thoại giữa Mỹ và ASEAN. Giống như người tiền nhiệm trong đảng Dân chủ - cựu Tổng thống Barack Obama, ông Biden ủng hộ chính sách ngoại giao đa phương. Ông nhiều lần đề cập rằng muốn quay trở lại các thể chế và sáng kiến ​​mà chính quyền ông Donald Trump đã tuyên bố rút khỏi trước đó. Do đó, có khả năng Mỹ sẽ tham gia tích cực hơn vào các nền tảng lấy ASEAN làm trung tâm như Diễn đàn khu vực ASEAN, Hội nghị cấp cao Đông Á hay Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng ASEAN+8./.