Hạn chót đàm phán hạt nhân Iran có thể kéo dài đến ngày 13/7

Các nguồn tin phương Tây phủ nhận điều này, song những tín hiệu thực tế cho thấy các nhà đàm phán vẫn để ngỏ khả năng kéo dài đàm phán thêm lần thứ ba trước hạn chót trước đó là ngày 10/7.

Ngoại trưởng Iran Zarif (trái) và người đồng cấp Mỹ Kerry (Ảnh Reuters)

Trong cuộc tiếp xúc chóng vánh với báo giới bên lề cuộc đàm phán tại Vienna (Áo), Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho biết, ông sẽ ở lại đây chừng nào cần thiết để có thể đạt được một thỏa thuận hạt nhân với nhóm P5+1.

Ngay sau đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng cho biết, Mỹ và các cường quốc khác không vội vàng đạt được một thỏa thuận với Iran. Ông nhấn mạnh, nếu cuối cùng các bên có thể đạt được một thỏa thuận thì nó phải chịu được sự thử thách của thời gian kéo dài hàng thập kỷ.

Mặc dù vậy, Ngoại trưởng Mỹ Kerry cũng khẳng định rằng, tiến trình đàm phán hiện nay không thể kéo dài mãi mãi, trong khi người phát ngôn Chính phủ Mỹ Josh Earnest cho biết: “Tôi sẽ không dự đoán tiến trình đàm phán này kéo dài bao lâu nhưng một lần nữa, trước thực tế là chúng ta đang tiến đến gần một thỏa thuận hơn bao giờ hết và chúng ta đã rõ về những kỳ vọng đối với thỏa thuận cuối cùng này, vì thế cuộc đàm phán khó có thể kéo dài nhiều tuần nữa”.

Tiến trình đàm phán hạt nhân Iran cần phải khẩn trương là vì nếu Quốc hội Mỹ không nhận được văn kiện thỏa thuận cuối cùng vào trưa nay, tức 12 giờ đêm ngày 9/7 theo giờ Mỹ, thì việc xem xét phê chuẩn thỏa thuận sẽ lâu hơn và phức tạp hơn do kỳ nghỉ hè của các nghị sỹ.

Nếu Iran và nhóm P5+1 đạt được một thỏa thuận thì Quốc hội Mỹ cũng không thể bác bỏ, vì đây không phải là một thỏa thuận cần có sự tán đồng của Thượng viện.

Nhưng Thượng viện Mỹ vẫn có thể gây phiền phức trong việc thực hiện bằng cách ngăn chặn việc bãi bỏ trừng phạt kinh tế, một cách để phá hoại thỏa thuận.

Hiện cả 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa Mỹ đều tỏ ra nghi ngờ thiện chí của Iran. Đảng Cộng hòa gay gắt hơn khi cho rằng Tổng thống Obama sẵn sàng nhượng bộ Iran vì đang cần một điểm sáng đánh bóng chính sách đối ngoại của ông và để lại một di sản trong sự nghiệp chính trị trước khi hết nhiệm kỳ cuối cùng này. Những người chỉ trích ông Obama cho là một lần nữa, Tổng thống Mỹ đã gạt đi “ranh giới đỏ” mà ông đã vạch ra lúc ban đầu.

Người phát ngôn Chính phủ Mỹ Earnest cho biết, Tổng thống Obama trông chờ những dấu hiệu cho thấy Iran tiếp tục tham gia một cách tích cực vào việc nỗ lực giải quyết những vấn đề còn tồn đọng.

Cụ thể, vấn đề đó là hồi đầu tuần, Iran bất ngờ yêu cầu thỏa thuận cuối cùng phải bao gồm việc dỡ bỏ lệnh cấm vận của Liên Hợp Quốc đối với chương trình tên lửa đạn đạo và hoạt động buôn bán vũ khí của nước này.

Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi cho biết, lệnh cấm vận vũ khí không quá quan trọng bởi Iran đã phát triển ngành công nghiệp vũ khí của riêng mình, tuy nhiên, các cường quốc “phải thay đổi cách tiếp cận đối của họ với các biện pháp trừng phạt, nếu muốn đạt được một thỏa thuận”.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 9/7 tuyên bố phải ưu tiên việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran sau khi nước này và nhóm P5+1 đạt được một thỏa thuận lâu dài về chương trình hạt nhân của Tehran.

Trước đó, chính ông Lavrov thừa nhận, việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí thông thường đối với Iran là “vấn đề lớn” trong cuộc đàm phán hạt nhân hiện nay giữa Tehran và Nhóm P5+1.

Tất nhiên, khi các bên vẫn đang nhích từng ly để thu hẹp bất đồng thì Mỹ và các đồng minh phương Tây không thể chấp nhận lùi một bước lớn như vậy trước Iran. 

Mỹ và phương Tây cho rằng, họ không thể “giao trứng cho ác” vì ngoài việc Iran lâu nay đối đầu với Israel, đồng minh thân cận của Washington thì Tehran cũng bị cáo buộc đang hậu thuẫn phiến quân Houthi gây bất ổn tại Yemen.

Do đó, giới phân tích cho rằng Mỹ và phương Tây sẽ rất kiên định lập trường liên quan đến lệnh cấm vũ khí đối với Iran./.