Cuộc chiến ở Syria và Iraq trong tương lai sẽ là trên điện thoại thông minh

Điện thoại thông minh – Vũ khí trên mặt trận thông tin

Khi Thủ tướng Iraq Mustafa al-Kadhimi đang trên đường tới Washington hồi giữa tháng 8 vừa qua để thảo luận về vai trò sắp tới của Mỹ ở Iraq, một lô điện thoại thông minh trên hành trình ngược lại đến với các binh sĩ Mỹ ở Iraq. Đây là ý tưởng của Đại tá Myles Caggins – phát ngôn viên Lực lượng đặc nhiệm chung hỗn hợp – Chiến dịch Giải quyết tận gốc (CJTF-OIR) ở Iraq.

Những chiếc điện thoại nói trên được coi là biểu tượng của thách thức lớn hơn mà liên minh quốc tế, đặc biệt là lính Mỹ phải đối mặt: chống lại tin tức giả được lan truyền ở Iraq và Syria. Đồng thời, điện thoại thông minh cũng sẽ là phương tiện giúp giải thích tốt hơn cho sứ mệnh của liên minh.

Mỹ đang phải đối đầu cuộc chiến thông tin tinh vi từ các nhóm thân Iran, chính quyền của Tổng thống Syria Bashar Al-Assad và Nga, với mục tiêu làm xói mòn lòng tin vào hoạt động của Mỹ ở Iraq và Syria. Trong 6 tháng qua, ngày càng có nhiều vụ tấn công sử dụng tên lửa và thiết bị nổ tự chế nhằm vào nhân viên quân sự Mỹ ở Iraq, những vụ việc này sau đó được tuyên truyền là do tâm lý muốn chấm dứt sự hiện diện của Mỹ ở Iraq. Trong khi đó, truyền thông Iran hàng ngày đều đưa tin cáo buộc các hành vi sai trái của quân đội Mỹ, chẳng hạn như cướp phá các mỏ dầu ở Syria.

Caggins đến Iraq vào tháng 8/2019, khi ấy, các quan chức phụ trách công vụ của Liên minh ở Baghdad có rất ít quan hệ với những người liên quan trong Lực lượng Dân chủ Syria (SDF). Bất chấp có 4 năm làm việc cùng với nhau, tài khoản Twitter của liên minh thậm chí còn không “follow” tài khoản Mustafa Bali, người phát ngôn của SDF ở miền Bắc Syria. Đại tá Caggins là phát ngôn viên đầu tiên của Liên minh đăng tweet bằng tiếng Kurd và liên hệ với những người đồng cấp ở Syria để phối hợp trao đổi thông tin.

Trong khoảng thời gian làm người phát ngôn, Caggins đóng vai trò tiên phong trong sử dụng công nghệ, tweet về người Kurd, vun đắp các mối quan hệ địa phương và thúc đẩy việc sử dụng mạng xã hội chủ động hơn. Caggins đã rời vị trí vào tháng trước, nhưng tầm nhìn của ông có thể thay đổi cách Mỹ chống lại các cuộc chiến tương lai, đặc biệt qua những gì Washington phải đối mặt ở Baghdad.

Sau khi Tổng thống Donald Trump quyết định chỉ duy trì “một lực lượng rất nhỏ” binh sĩ Mỹ ở Iraq, những người ở lại hiện đang đối mặt với một giai đoạn đầy khó khăn và thử thách. Trong bối cảnh đó, vai trò của các nhân viên phụ trách công vụ ngày càng đậm nét hơn. Với việc quân đội Mỹ bị giới hạn trong các căn cứ, không còn thường xuyên tuần tra, một phần do lực lượng mỏng, phần do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 thì tầm quan trọng của chiến tranh thông tin càng được khẳng định.

Khía cạnh này trong nỗ lực của Mỹ ở Iraq và Syria thường bị bỏ qua hoặc bị xem nhẹ. Vấn đề đối với quân đội Mỹ là họ cần thông tin tình báo cập nhật cho thấy những ngôi làng nào ủng hộ chế độ của ông Assad và những ngôi làng nào có thiện cảm hơn với Mỹ. Điều này đồng nghĩa với việc cho phép binh sĩ tiếp cận công nghệ để có thể phản bác những tuyên truyền do chính quyền Syria hoặc Nga đưa ra.

Ví dụ, người Nga có thể nhanh chóng đưa các video về vụ việc này, vụ việc kia lên mạng, người phát ngôn bên phía Mỹ cần phải nhanh chóng và liên tục bác bỏ những câu chuyện được lan truyền ở Syria và Iraq, như việc Mỹ triển khai tên lửa Patriot hoặc đốt phá mùa màng của người dân.

Quan niệm khác về chiến tranh thông tin

Đại tá Caggins dường như mang đến một quan niệm khác về cách thức đấu tranh trong lĩnh vực thông tin, tuyên truyền. Caggins thường tạo ra một thông điệp nhẹ nhàng hơn, mang tính cá nhân hơn. Đơn cử như vào ngày 15/8, ông giới thiệu phó phát ngôn, Thiếu tá Gabby Thompson, bằng một dòng tweet bằng tiếng Anh, tiếng Arab và tiếng Kurd – Hành động tưởng chừng đơn giản này lại mang rất nhiều ý nghĩa.

Ông cũng dành nhiều thời gian cho các nhóm tin tức địa phương, trực tiếp trao đổi với người dân bản xứ bằng chính ngôn ngữ của họ thay vì chỉ trả lời các câu hỏi của giới truyền thông phương Tây. Dưới thời Caggins, vai trò của phát ngôn viên đã thay đổi dần từ việc chỉ phản ứng với các tin tức sang dẫn dắt tin tức.

Đây là lĩnh vực mà Trung Quốc và các nước khác, chẳng hạn như Iran đầu tư rất lớn, họ đưa các nhà ngoại giao hàng đầu của mình vào những vị trí quan trọng ở nước ngoài, sử dụng mạng xã hội và các phương tiện khác để truyền tải thông điệp. Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif là một ví dụ điển hình khi ông sử dụng hiệu quả Twitter để đối phó với chính phủ Mỹ.

Tương tự, Israel rất coi trọng các vấn đề công cộng nên đã tạo ra cả một Bộ phụ trách các vấn đề chiến lược và ngoại giao công chúng. Người phát ngôn quân đội Israel Avichay Adraee thành thạo tiếng Arab, có 1,5 triệu người theo dõi tài khoản của ông này trên Facebook và 377.000 người trên Twitter. Adraee chỉ là một phần trong bộ máy công vụ Israel – vốn đã thấm nhuần bài học từ quá khứ rằng việc cung cấp thông tin trước và nhanh chóng là một phần thiết yếu để giành chiến thắng trong các cuộc xung đột.

Caggins tin rằng việc thể hiện bộ mặt những con người của liên minh là quan trọng. Với cuộc khủng hoảng hiện nay do đại dịch Covid-19, hầu hết người Iraq và người Syria gần như không bao giờ nhìn thấy các nhân viên liên minh, vậy nên giải pháp khả thi nhất là đưa hình ảnh của họ lên mạng xã hội.

Trong một thế giới của những câu chuyện dựa trên phương tiện truyền thông xã hội, những dòng tweet Caggins đăng tải trên tài khoản Twitter được hàng trăm nghìn người theo dõi của CJTF-OIR rõ ràng là hữu ích. Đầu tháng 8, Caggins đăng bức ảnh các binh sĩ Tây Ban Nha đang chơi bóng. “Thông điệp ở đây là liên minh không chỉ có quân đội Mỹ với súng máy. Liên minh bao gồm nhiều quốc gia và những người lính không phải là robot – họ dùng lưỡi lê để tấn công những kẻ khủng bố IS – và họ cũng có những phút giây thư giãn giống mọi người”, Caggins chia sẻ./.