Còn quá sớm để ăn mừng thỏa thuận hạt nhân Iran

Thỏa thuận khung mang tính lịch sử giữa Iran và các cường quốc P5+1 đã nhận được nhiều hoan nghênh tích cực từ cộng đồng thế giới. Với những nỗ lực mà các bên đã bỏ ra, nhiều nước đặt hy vọng cho một thỏa thuận hạt nhân cuối cùng. Bên cạnh đó, cũng là những ý kiến trái chiều cho rằng còn quá sớm để ăn mừng một thỏa thuận toàn diện cho vấn đề hạt nhân Iran, để chấm dứt hơn 1 thập kỷ tranh cãi, cũng như góp phần củng cố an ninh khu vực và toàn cầu.        

Xuất hiện trong cuộc họp báo đầu tiên sau khi đạt được thỏa thuận khung lịch sử với nhóm P5+1, Tổng thống Iran Hasan Rouhani nhấn mạnh, Iran sẽ hợp tác với thế giới để tiến tới một thỏa thuận cân bằng. Nếu các đối tác của Iran thực hiện đúng cam kết thì nước Cộng hòa Hồi giáo cũng vậy. Ông Rouhani nói: “Thỏa thuận của chúng tôi sẽ cân bằng. Nếu một ngày nào đó họ muốn lựa chọn một con đường khác, Iran cũng sẽ có lựa chọn của mình. Những trừng phạt không đi cùng với đàm phán. Họ áp đặt trừng phạt và cho rằng chúng tôi sẽ đầu hàng, nhưng điều này không xảy ra. Họ nói rằng trừng phạt là để mở ra đàm phán, nhưng thực tế chúng tôi đã sẵn sàng đàm phán từ trước đó. Chúng tôi có thể hợp tác với thế giới”.

Sau nhiều vòng đàm phán thất bại, nhiều lần thời hạn chót bị bỏ lỡ, thỏa thuận khung đạt được lần này là điều tích cực nhất và đáng hy vọng nhất để hóa giải vấn đề hạt nhân gây tranh cãi của Iran trong suốt 12 năm qua. Thực tế, giải quyết vấn đề hạt nhân Iran không hề dễ dàng nếu không cả Mỹ và Iran đã không phải mất quá nhiều sức lực và thời gian như vậy. Chính trong phát biểu của Tổng thống Iran cũng đã nhắc đến “các trừng phạt không phải là một phần của đàm phán”, một nút thắt mà các bên đã loay hoay giải quyết trong suốt thời gian qua.

Từ Paris, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cho biết, vấn đề gai góc là khi nào dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Iran "vẫn chưa được giải quyết". Iran muốn dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt ngay lập tức nhưng phương Tây chỉ nới lỏng khi Tê-hê-ran (Tehran) tôn trọng những điều đã nhất trí.

Ông Fabius cảnh báo nếu Iran không tuân thủ những cam kết của mình, phương Tây sẽ quay trở lại lập trường trước đây. Tuyên bố 1 ngày sau khi đạt được thỏa thuận khung, Đức-một phần của P5+1 cũng cho rằng còn quá sớm để ăn mừng một thỏa thuận cuối cùng cho vấn đề hạt nhân Iran.

Ngoại trưởng ĐứcWalter Steinmeier hôm qua cho biết: “Trong những ngày tới, những tuần tới chính xác hơn là đến trước thời hạn 30/6, các điều khoản chính trong thỏa thuận khung sẽ phải đi vào một thỏa thuận toàn diện cuối cùng. Các điều khoản này nhằm đảm bảo tình hình an ninh tại Trung Đông sẽ không trở nền tồi tệ hơn và thay vào đó là được cải thiện. Chúng tôi vẫn hy vọng vào một thỏa thuận, tuy vậy, các nước tham gia đàm phán đặc biệt hiểu rõ về những khó khăn và biết rằng không có gì có thể đảm bảo đàm phán sẽ thành công. Do đó, chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc hết sức mình vì thỏa thuận này”.

 Nhiều chuyên gia cũng có ý kiến rằng, một thỏa thuận khung là chưa đủ để yên tâm với vấn đề hạt nhân Iran. Theo các chuyên gia, vẫn còn rất nhiều chi tiết trong thỏa thuận này cần tiếp tục bàn thảo.

Các ý kiến cho rằng thỏa thuận khung này rất mong manh, thậm chí không loại trừ khả năng nó sẽ đổ bể trước khi đến được thời hạn 30/6. Và sẽ không có gì là ngạc nhiên nếu đàm phán hạt nhân Iran đi vào vết xe đổ trước đây khi mọi nỗ lực thương thuyết đều thất bại, nhất là khi các lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây nhằm vào Iran sẽ không được dỡ bỏ cho đến khi có thỏa thuận cuối cùng./.