Vụ vi phạm giao thông bị chép phạt 30 lần: CSGT có phạm luật?

Vụ việc CSGT Đà Nẵng xử phạt một nữ sinh vi phạm giao thông bằng cách chép phạt 20-30 lần câu “Tôi hứa sẽ không đi ngược chiều nữa” khiến dư luận đa phần ủng hộ bởi sự linh hoạt trong cách thức xử lý. Có ý kiến cho rằng, việc mất thời gian ngồi chép phạt như vậy sẽ khiến người vi phạm “sợ” hơn là bỏ ra vài trăm ngàn nộp phạt.

CSGT Đà Nẵng phạt nữ sinh đi ngược chiều bằng cách chép phạt

Tuy nhiên, cũng có luồng ý kiến cho rằng hiện nay chúng ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền mà ở đó tinh thần “thượng tôn pháp luật” đặt lên hàng đầu. Vì vậy, tất cả mọi công dân phải xây dựng ý thức pháp luật cao để chấp hành quy định pháp luật, nhất là người thực thi pháp luật. Nếu thấy rằng quy định pháp luật đó chưa phù hợp thì có quyền kiến nghị, yêu cầu sửa đổi, bổ sung, chứ không thể tự ý hành xử trái luật. Chúng ta không thể đòi hỏi pháp luật nghiêm minh khi còn chấp nhận việc làm không đúng luật, “du di”.

Cần những quy định mang tính mở, linh hoạt hơn

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, luật sư Vũ Thị Thanh (Công ty luật Intercode) cho rằng theo các quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại Nghị định 171/2013/NĐ-CP, việc CSGT Đà Nẵng xử phạt một nữ sinh vi phạm giao thông bằng cách chép phạt 20-30 lần câu “Tôi hứa sẽ không đi ngược chiều nữa” là không đúng với quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, luật sư Vũ Thị Thanh cho rằng cách xử phạt đó rất linh hoạt và đáng được hoan nghênh. Những hình thức xử phạt như phạt tiền, giữ bằng lái xe… mà luật định ra đều nhằm mục đích răn đe, nhắc nhở, nâng cao tinh thần chấp hành luật pháp của người dân. Trường hợp một CSGT Đà Nẵng tuy không thực hiện hình thức xử phạt đúng quy định nhưng cách xử phạt bằng hình thức chép phạt cho thấy tinh thần của việc xử phạt vẫn hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông của người dân. 

Thực tế hiện nay, việc xử phạt bằng hình thức phạt tiền đang bị một bộ phận người dân cũng như phía CSGT lạm dụng thành hành vi hối lộ và nhận hối lộ, khiến hình ảnh của CSGT phần nào bị ảnh hưởng. Việc CSGT Đà Nẵng xử phạt như vậy khiến người dân cảm nhận được sự công tâm trước pháp luật và nhân văn trong cách giáo dục, tuyên truyền pháp luật. Điều này cũng lý giải tại sao việc xử phạt của chiến sĩ CSGT này được đông đảo dư luận hoan nghênh.

Luật sư Vũ Thị Thanh kiến nghị cần có những quy định mang tính “mở”, “linh hoạt” hơn trong các hình thức xử phạt người dân khi tham gia giao thông để vừa đảm bảo mục đích nâng cao ý thức pháp luật cho người dân, mặt khác làm cho pháp luật trở nên gần gũi và sát với các tình huống đa dạng trong thực tế.

Quy định mở nhưng vẫn cần cụ thể hóa bằng văn bản luật

Theo luật sư Vũ Ngọc Chi (Đoàn luật sư TP Hà Nội), việc CSGT xử phạt nữ sinh bằng hình thức chép phạt 20-30 lần là nghiêng về tính giáo dục, nhiều hơn là xử phạt, không  tạo tâm lý căng thẳng giữa người bị phạt và người xử phạt. Tuy nhiên, nhìn theo góc độ quản lý chung và đối chiếu theo pháp luật thì còn nhiều vấn đề phải xem xét.

Trước hết, các hành vi vi phạm đều có các chế tài áp dụng trong luật giao thông đường bộ, việc áp dụng không theo các quy định của pháp luật trong lĩnh vực này sẽ dẫn đến sự vô hiệu hóa các quy định pháp luật đã được ban hành nhằm đảm bảo trật tự chung trong phạm vi cả nước. Sẽ không có quy tắc chung để điều chỉnh cho mọi đối tượng khi tham gia giao thông.

Thứ hai, việc áp dụng không có căn cứ sẽ dẫn đến áp dụng pháp luật một cách tùy tiện, hoặc tự nghĩ, tự sáng tác ra các quy định để áp dụng, sẽ dẫn đến sự hỗn loạn về chế tài, không có tính thống nhất chung.

Luật sư Vũ Ngọc Chi nhấn mạnh ông hoàn toàn đồng ý với việc linh hoạt áp dụng chế tài trong tham gia giao thông, bởi khi tham gia giao thông người dân bị chi phối bởi rất nhiều yếu tố về tâm lý, về hoàn cảnh, về thời gian, về không gian... Tuy nhiên để có thể linh hoạt một cách hợp lý cần có những cách thức, phương pháp thật khoa học và hơn thế vẫn nên được cụ thể hóa bằng văn bản pháp luật một cách hợp lý khi áp dụng.

“Sự linh hoạt trong áp dụng pháp luật đó là có tính đến yếu tố con người và tình người trong khi thực thi pháp luật, sự mềm dẻo và hợp lý bao giờ cũng tồn tại lâu hơn và dễ dàng thực thi trong cuộc sống hơn sự cứng nhắc. Tuy nhiên việc áp dụng linh hoạt này cũng chỉ nên dừng ở một chừng mực thời gian nào đó, ví dụ đi phương tiện là xe máy còn có thể tạm xem xét nhưng nếu chạy ô tô vào đường ngược chiều thì tính nguy hiểm của phương tiện này sẽ như thế nào?”, luật sư Vũ Ngọc Chi nêu rõ.

Luật sư Vũ Ngọc Chi cho rằng, từ thực tế ở Việt Nam, để người tham gia giao thông tự giác chấp hành luật giao thông trước hết cần giải quyết yếu tố hợp lý trong việc xây dựng giao thông, bản chất của việc đi ngược chiều là muốn con đường ngắn nhất cho điểm đến vì nếu đi đúng đường thì vài cây số đường vòng mới tới điểm đến, vượt đèn đỏ vì phải chờ đợi quá lâu trong khi đó làn đường đèn xanh không có ai trong thời gian dài…

Hành vi vi phạm giao thông thể hiện một phần nào đó sự không hợp lý và thể hiện xự xung đột giữa mong muốn của người tham gia giao thông và quy định pháp luật. Ở đây không hẳn là ý thức chấp hành hay không chấp hành luật giao thông bởi lẽ người tham gia giao thông luôn ý thức được rủi ro khi không chấp hành luật nhưng vì việc vi phạm lại giải quyết được sự hợp lý đối với bản thân họ nên họ vẫn thực hiện hành vi. Rất nhiều yếu tố phải tính toán để có sự hợp lý trong giao thông.

“Quay lại việc xử phạt của cảnh sát giao thông tôi tán thành ở chỗ không phạt tiền (nếu thấy không cần thiết) tuy nhiên việc ngồi chép không phải là một hình thức chế tài mà luật quy định, không nên áp dụng.

Ý thức chấp hành luật luôn là điều cần thiết cho mọi người tham gia giao thông trên mọi cung đường, mọi loại đường vì vậy cần sớm đạt được sự chấp hành trong một trật tự chung là điều vô cùng cần thiết”, luật sư Vũ Ngọc Chi đề nghị./.