Pháp ám chỉ khả năng tạm dừng đàm phán Hiệp định TTIP

Tổng thống Pháp Francois Hollande hôm 3/5 vừa qua cảnh báo sẽ chấm dứt các cuộc đàm phán về thỏa thuận này.

Tuyên bố của người đứng đầu nước Pháp được đưa ra sau khi có những thông tin rò rỉ liên quan tới một phần các cuộc đàm phán về Hiệp định thương mại tự do giữa Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), hay còn gọi là vụ bê bối TTIP-Leaks được công bố.

Khả năng đàm phán TTIP giữa EU và Mỹ đang có nguy cơ phải dừng lại Ảnh:  euintheus.org

Tổng thống Pháp nói “Không”?

Phát biểu hôm thứ Ba vừa qua 3/5 của Tổng thống Pháp Francois Hollande rằng ở giai đoạn này của cuộc đàm phán, nước Pháp nói “Không” với TTIP, tức là nếu Hiệp định dừng ở mức độ các thỏa thuận như hiện nay, nước Pháp sẽ không chấp nhận. Phát biểu này được xem là một sự thể hiện cứng rắn của chính phủ Pháp với các vòng đàm phán TTIP.

Trước Tổng thống Hollande thì Quốc vụ khanh phụ trách Ngoại thương của Pháp là Mathias Fekl cũng tuyên bố là nước Pháp không chấp nhận hiện trạng của TTIP vào lúc này.

Nói chung đây là các phản ứng không quá bất ngờ bởi từ trước đến nay chính quyền Pháp luôn là một trong những bên đưa ra những yêu cầu, đòi hỏi khắt khe nhất với TTIP. Tuy vậy, việc cả nhân vật số 1 nước Pháp là Tổng thống Hollande cũng công khai phát biểu về vấn đề này cho thấy sự căng thẳng đã được đẩy lên một mức cao hơn. Dư luận Pháp không bất ngờ và cũng không phản đối động thái này còn các nước ủng hộ TTIP nhất như Đức thì cũng phản ứng rất dè dặt trước quan điểm của Paris.

Vì sao nước Pháp nói “không”?

Việc Pháp nói “Không” với TTIP vào thời điểm hiện tại xuất phát từ các tính toán liên quan đến chính sách đối nội của chính quyền Pháp. Đây là thời điểm chỉ còn 1 năm nữa là đến cuộc bầu cử Tổng thống Pháp 2017 và trên thực tế thì tất cả các ứng cử viên, trong đó có cả Tổng thống Francois Hollande, đều đã bắt đầu chiến dịch tranh cử.

Vì lý do đó, chính quyền của ông Hollande đặc biệt thận trọng khi nói đến TTIP bởi theo các cuộc thăm dò dư luận ở Pháp thì hiện tại đa số dân Pháp phản đối TTIP. Vì thế, để không mất lòng cử tri và mất các lá phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử Tổng thống, chính quyền ông Hollande phải chọn cách tiếp cận thận trọng và cứng rắn để bảo vệ các lợi ích của dân chúng Pháp.

Qua các vòng đàm phán của TTIP thì nổi lên mấy vấn đề khiến dân chúng Pháp rất lo ngại, như việc bảo hộ nông nghiệp, bảo vệ xuất xứ địa lý của các sản phẩm hay quyền tiếp cận của các doanh nghiệp Pháp vào thị trường Mỹ… Các chủ đề này đang gây rất nhiều tranh cãi và Pháp đang cương quyết bảo vệ lợi ích của mình.

Lấy ví dụ về việc bảo vệ xuất xứ địa lý, hay chỉ dẫn địa lý của các sản phẩm. Theo các điều khoản hiện nay của TTIP mà nếu được thông qua, tên gọi một sản phẩm nông nghiệp truyền thống nổi danh của Pháp như pho mát Rochefort hay rượu Champagne…cũng có thể được gắn cho một sản phẩm sản xuất ở Mỹ.

Pháp đang cương quyết không nhượng bộ điều này vì nó có thể ảnh hưởng lớn đến nông nghiệp và văn hóa Pháp. Trên bình diện châu Âu, từ lâu Pháp cũng muốn đưa khái niệm “ngoại lệ văn hóa” vào trong các điều khoản của TTIP, tức Pháp không muốn xem các sản phẩm văn hóa như phim ảnh, sách báo…giống như các sản phẩm thương mại. Điều này xuất phát từ lo ngại của Pháp rằng sẽ bị văn hóa Mỹ hay văn hóa Hollywood xâm chiếm và làm thui chột nền văn hóa cũng như ngôn ngữ Pháp.

Châu Âu chỉ trích Mỹ không nhượng bộ

Một trong những điều mà Pháp phản đối mạnh nhất chính là thái độ của Mỹ. Pháp cho rằng châu Âu đã đưa ra quá nhiều đề nghị nhưng lại nhận được quá ít từ phía Mỹ.

Thực ra đây không phải là quan điểm của riêng Pháp mà rất nhiều nhà thương lượng châu Âu ở Brussels cũng như ở nhiều nước khác của EU cũng cho rằng Mỹ quá cứng rắn, không chịu nhượng bộ theo nguyên tắc có đi, có lại, tức là châu Âu đã nhường quá nhiều.

Tổng thống Pháp Hollande thì nói thẳng là nếu Mỹ vẫn giữ thái độ không linh hoạt như hiện nay thì sẽ không có bất cứ một cuộc đàm phán nào nữa. Nhiều nhà phân tích ở châu Âu cũng có chung nhận định đó.

Tất nhiên, trong các nước EU có những nước như Đức, Anh hay Italy luôn muốn thúc đẩy nhanh các vòng đàm phán để sớm ký kết TTIP tuy nhiên cần lưu ý rằng, không một nước thành viên EU nào có thẩm quyền quyết định vấn đề này bởi thẩm quyền đàm phán với Mỹ về TTIP thuộc về Ủy ban châu Âu.

Chính vì thế, Ủy ban châu Âu sẽ phải dung hòa được tiếng nói của tất cả các nước thành viên trước khi đưa ra được một chiến lược đàm phán thống nhất với phía Mỹ.

Khó hoàn tất trong năm 2016

TTIP được coi là Hiệp định thế kỷ, lớn nhất trong lịch sử giữa hai khối kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ và EU. Chính vì quy mô to lớn như thế nên đương nhiên việc đàm phán sẽ kéo dài và gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, khả năng TTIP chết yểu là không nhiều bởi tất cả các bên, từ Mỹ cho đến các đầu tàu kinh tế của châu Âu đều muốn ký kết TTIP, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang thay đổi nhanh chóng và Mỹ và EU phải đối phó với sự vươn lên mạnh mẽ của kinh tế Trung Quốc cũng như các nền kinh tế mới nổi thuộc nhóm G20. Vì thế, sớm hay muộn các bên cũng sẽ tìm được tiếng nói chung và hoàn tất TTIP.

Chỉ có một điều gần như chắc chắn, đó là TTIP gần như không thể được ký kết trước cuối năm 2016, thời điểm mà Tổng thống Mỹ Barack Obama, một trong những người ủng hộ TTIP nhất, rời Nhà Trắng sau 2 nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ. Ngay cả khả năng kết thúc các vòng đàm phán, hiện đã qua 13 vòng, ngay trong năm nay cũng không cao.

TTIP vì thế có thể phải đợi thêm một thời gian nữa mới có thể hoàn tất và khi đó nguy cơ thất bại có thể cũng sẽ cao hơn do trong năm 2017, cả nước Mỹ lẫn một loạt các nước châu Âu đều có sự thay đổi chính quyền cấp cao./.