Thị trường hàng không có tận dụng được thời cơ hội nhập?

Quá trình hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới thông qua việc tham gia các Hiệp định thương mại tự do sẽ mở ra nhiều cơ hội cho nền kinh tế Việt Nam. Điều này cũng sẽ tác động trực tiếp đến ngành hàng không, mang lại nhiều cơ hội cũng như đặt ra những thách thức mới về thị trường.

Theo ông Lại Xuân Thanh, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, thị trường hàng không trong nước năm 2015 đã phát triển hết sức nóng cả hai khía cạnh: Thị trường vận tải đi và đến Việt Nam cũng như trong nước đã tăng trên 22%, điều hành bay đến và bay qua vùng trời Việt Nam cũng đạt con số tăng trưởng lớn tới 17,4% so với năm trước.

Trong khi đó, từ năm 2016 việc Việt Nam sẽ bước vào hội nhập sâu với các Hiệp định như TPP, EU, AEC. Lĩnh vực quan trọng nhất trong quá trình hội nhập của ngành hàng không là thị trường hàng không thống nhất ASEAN, với việc mở cửa bầu trời, các hãng hàng không của ASEAN tự do kinh doanh và khai thác trong ASEAN. Bên cạnh đó là quy định pháp luật về đảm bảo an toàn an ninh hàng không, hệ thống điều hành bay đảm bảo thực hiện bầu trời thông suốt, đồng bộ hóa.

Phát triển nóng về thị trường hàng không sẽ đặt ra một số vấn đề về kết cấu hạ tầng. (Ảnh minh họa: KT)

Tuy nhiên theo ông Thanh, việc phát triển nóng về thị trường hàng không cũng sẽ đặt ra một số vấn đề về kết cấu hạ tầng. Bởi hiện hạ tầng hàng không của Việt Nam đang quá tải và tắc nghẽn, trong khi thị trường tiếp tục tăng trưởng được dự báo ở mức cao và không ai có thể kìm được vì đó là nhu cầu xã hội. Chính điều này đặt ra nhu cầu của ngành hàng không trong việc mở rộng kết cấu hạ tầng, cảng hàng không sân bay và điều hành bay nhằm tăng năng lực và khả năng đáp ứng tốt hơn, cao hơn.

Tăng năng lực hạ tầng, phát triển đội tàu bay

Cụ thể về phát triển hạ tầng cảng hàng không sân, ông Thanh cho biết, năm 2016 ngành hàng không vẫn tiếp tục có những dự án lớn. Tiếp tục đảm bảo vận hành nhà ga Đà Nẵng; nâng cao tiến độ, chất lượng của nhà ga Cam Ranh; mở rộng cải tạo Tân Sơn nhất cả khu bay và nhà ga. Cảng hàng không Quốc tế Nội Bài tiếp tục các dự án hoàn thiện cải tạo nhà ga và những hạng mục quan trọng khác.

Trong công tác quản lý điều hành bay, ngoài đường bay trục song song Bắc - Nam, với phân định trách nhiệm của mình, ngành hàng không cũng phải tối ưu hóa hệ thống đường bay. Kết nối giữa đường bay trục Bắc - Nam dẫn xuống cảng hàng không sân bay, đồng thời hoàn thành các dự án đài trạm sẽ giúp tăng khả năng điều hành an toàn.

Một vấn thách thức rất lớn khác được ông Thanh nhận định trong bối cảnh hội nhập là các hãng hàng không trong nước phải đối diện với những cơ hội cũng như thách thức về thị trường. Các hãng hàng không phải có kế hoạch tăng trưởng đội tàu bay. Nếu như trong năm 2015, các hãng hàng không Việt Nam đã có 129 đội tàu bay, thì đến năm 2016 sẽ có 145 đội tàu và dự kiến đến năm 2020 sẽ tăng lên 240 tàu bay. Đây là kế hoạch có tính tiên phong và tham vọng lớn để tận dụng thời cơ hội nhập.

Cùng với đó, các hãng hàng không cần tăng năng lực cạnh tranh, quản trị và tái cơ cấu nhiều mặt. Điển hình như với Tổng công ty Hàng không Việt Nam – CTCP (Vietnam Airlines) từ hơn 10.000 lao động hiện nay sẽ tái cơ cấu giảm xuống còn 6.000 lao động năm 2016. Tuy nhiên năng suất lao động sẽ tăng lên 5 lần dẫn đến lợi nhuận, thu nhập và nộp ngân sách cũng sẽ tăng lên.

Tuy nhiên, đại diện Cục hàng không cũng nhận định, dù trong bối cảnh hội nhập, nhưng hàng không Việt Nam vẫn thực hiện theo Luật Hàng không dân dụng và theo Công ước Chicago, thương quyền nội địa chỉ dành riêng cho các hãng hàng không của Việt Nam.

Theo ông Thanh, điều này chắc chắn sẽ không có ảnh hưởng nhu cầu nội địa, bởi lẽ chỉ sau 4 năm hoạt động, hãng hàng không VietJet đã tăng trưởng chiếm tới 35% thị phần vận tải hàng không nội địa. Trong khi đó, thị phần của Vietnam Airlines đã rút xuống chỉ còn 50% để thấy thị trường cạnh tranh nội địa hết sức khốc liệt. Trên trục đường bay của Việt Nam, hiện kết cấu hạ tầng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tăng trưởng của chính các hãng hàng không, chưa nói đến việc có thêm các hãng hàng không khác./.