Nguy cơ cạn kiệt ô nhiễm nước ngầm ở ĐBSCL
Tình trạng khai thác nước ngầm tràn lan ở ĐBSCL đang là nguy cơ dẫn tới tình trạng cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Tại Sóc Trăng, hiện có 75.000 giếng khai thác nước ngầm, trong đó có khoảng 80% số giếng người dân tự khai thác. Ông Nguyễn Văn Thanh, Phó Giám đốc Sở Tài Nguyên Môi trường tỉnh Sóc Trăng cho biết, quan trắc mực nước tĩnh tại TP.Sóc Trăng gần đây cho thấy hầu hết mực nước ngầm tại các tầng nước đều giảm từ 2m - 5 m.
Toàn tỉnh Bạc Liêu có trên 96.000 giếng nước ngầm. Kết quả quan trắc trong mùa hạn nước ngầm ở Bạc Liêu bị tụt đến 10 m so với năm 1997. Do sử dụng nguồn nước ngầm quá mức nên hiện nay tại Bạc Liêu xảy ra tình trạng nhiều nơi khoan sâu tới 100m vẫn chưa có nước ngọt.
Tỉnh Cà Mau hiện là địa phương đứng đầu về khai thác nước ngầm ở ĐBSCL. Toàn tỉnh có gần 138.000 giếng đang sử dụng, tổng công suất gần 400.000 m3/ngày. Đặc biệt khu vực có mật độ giếng cao nhất là tại xã Tắc Vân, TP.Cà Mau có tới hơn 250 giếng/km2.
Điều đáng nói là mức độ khai thác nước ngầm ngày càng tăng do nhu cầu nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất như tưới lúa, nuôi tôm ngày càng lớn… Do vậy ở hầu hết các địa phương khu vực ĐBSCL đã xảy ra tình trạng sụt giảm nghiêm trọng mực nước ngầm. Nguy hiểm hơn hiện có hàng nghìn giếng nước ngầm bị hư hỏng bỏ hoang không sử dụng. Cụ thể tại Cà Mau có trên 3.200 giếng, Bạc Liêu là 1.700 giếng, Trà Vinh 1.600 giếng... Đây là những giếng nước bị khai thác quá mức không còn đủ nước để phục vụ bơm tưới. Tuy nhiên, khi không còn giá trị sử dụng thì những giếng này bị bỏ hoang không được trám, lấp đúng kỹ thuật dẫn đến nguy cơ sụt, lún, nhiễm mặn do thông tầng nước ngầm. Thậm chí nó trở thành những cái phễu để đón nhận các hoá chất trên đồng ruộng, và nước thải sinh hoạt đổ xuống làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Là địa phương có số lượng giếng nước ngầm lớn, vấn đề quản lý nguồn nước ngầm đang được địa phương quan tâm, ông Tống Lê Thắng Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Cà Mau cho biết: “Sở đang tiến hành 2 dự án trình uỷ ban phê duyệt là xử lý và trám lấp giếng khoan không sử dụng; đánh giá xác định vùng cấm, vùng hạn chế và khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Cà Mau”.
Trong khi nước ngọt ngầm là nguồn nước chính phục vụ sinh hoạt và sản xuất ở nhiều tỉnh ven biển, nếu các địa phương không kịp thời có kế hoạch quản lý, sử dụng kịp thời sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sản xuất.
Trước tình hình này các nhà khoa học khuyến cáo cần gấp rút khảo sát, đánh giá có hệ thống hiện trạng nước ngầm toàn vùng ĐBSCL để đưa ra chính sách quản lý hợp lý. Đồng thời nhanh chóng lập đề án quy hoạch khai thác và sử dụng nước; quản lý chặt chẽ việc khai thác tránh thay đổi chất lượng nước và ngăn chặn ngay tình trạng khai thác quá mức làm sụt giảm tầng nước ngầm gây lún mặt đất.../.
