Iran và P5+1: Đàm phán nước rút không dễ dàng

Iran và các cường quốc châu Âu trong nhóm P5+1 đã xúc tiến một vòng thảo luận mới, một phần trong nỗ lực nước rút để giải quyết vấn đề hạt nhân gây tranh cãi. Cuộc gặp được mô tả “có bầu không khí làm việc tốt”, song không vì thế mà các bên có thể phá vỡ bế tắc.

Phía Iran cho rằng, các cuộc đàm phán nước rút giữa Iran và P5+1 diễn ra không hề dễ dàng bởi chính những chia rẽ giữa các cường quốc P5+1.

 Một vòng đàm phán của Iran và nhóm P5+1 (Ảnh PressTV)

Hôm 29/1, tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, Thứ trưởng Ngoại giao, trưởng đoàn đàm phát hạt nhân Iran Abbas Araqchi đã dẫn đầu một phái đoàn cấp cao tham gia vòng đàm phán với những người đồng cấp đến từ các nước châu Âu trong nhóm P5+1 là Pháp, Anh và Đức. Kết thúc ngày làm việc đầu tiên, trưởng đoàn đàm phán Iran Abbas Araqchi đã gọi đây là 8 giờ thảo luận căng thẳng, tập trung và hữu ích của cả 2 bên.

Ông Abbas Araqchi nói: “Đại diện của Iran và các nước châu Âu tham gia đàm phán đều ở cấp Thứ trưởng và các chuyên gia cấp cao. Chúng tôi đã đánh giá lại những vấn đề then chốt trong các cuộc đàm phán. Chúng tôi lạc quan rằng vòng thảo luận này sẽ giúp các bên tiến tới một thỏa thuận toàn diện, cân bằng và có thể chấp nhận được cho chương trình hạt nhân hòa bình của Iran. Chúng tôi đang làm hết sức mình”.

Về phía châu Âu, phái đoàn đang có mặt tại Istanbul bao gồm đại diện phụ trách chính trị của Liên minh châu Âu (EU) Helga Schmid. Sau khi để lỡ 2 thời hạn chót để đạt thỏa thuận hạt nhân toàn diện, Iran và P5+1 đã đặt ra thời hạn chót mới là cuối tháng 3 cho một thỏa thuận khung và sau đó là ngày 1/7 năm nay cho một thỏa thuận cuối cùng, chấm dứt những tranh cãi kéo dài hơn 1 thập kỷ qua về chương trình hạt nhân của Iran.

Từ đầu năm mới 2015, Iran và P5+1 đã xúc tiến hàng loạt vòng thảo luận song phương và đa phương trong nỗ lực nước rút để đạt được thỏa thuận hạt nhân. Tiến triển trong vòng đàm phán từ đầu năm cho thấy, tâm trạng của các bên tham gia rất tốt nhưng đàm phán không đạt nhiều tiến bộ.

Trưởng đoàn đàm phán Iran Araqchi cho rằng để đạt được mục tiêu cuối tháng 3 tới, các bên cần thiết phải có sự nghiêm túc, thiện chí và ý chí chính trị mạnh mẽ để phá vỡ thế bế tắc hiện nay. Trước khi bắt đầu cuộc thảo luận ngày 29/1 với phái đoàn châu Âu, ông Araqchi cũng cho biết, Iran muốn thúc đẩy nhanh các vòng đàm phán hạt nhân để tìm một giải pháp cho chính những bất đồng tại các cường quốc P5+1.

Tại vòng đàm phán mới nhất diễn ra ngày 18/1 ở Geneva, Thụy Sĩ, Iran và P5+1 mới chỉ đạt một số tiến bộ hạn chế và vẫn chưa thể giải quyết được những bất đồng chủ chốt, chủ yếu xoay quanh yêu cầu phương Tây phải nới lỏng các biện pháp trừng phạt kinh tế và Tehran ngừng chương trình làm giàu uranium cấp độ cao.

Ngoài ra, các bên cũng chưa tìm ra được một công thức chấp nhận được cho lò phản ứng nước nặng Arak của Iran. Iran và nhóm P5+1 đã nhất trí nối lại đàm phán vào những ngày đầu tháng 2 tới đây.

Các vòng đàm phán mới diễn ra giữa lúc Nhà Trắng và Quốc hội Mỹ đang tranh cãi xung quanh việc thông qua một dự luật mới áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Iran sau khi thất bại trong việc đạt thỏa thuận toàn diện về chương trình hạt nhân của nước này vào hạn chót ngày 24/11 năm ngoái.

Giới lập pháp Mỹ hiện đã hoàn tất bản dự thảo và Thượng viện dự kiến đưa ra bỏ phiếu trước khi vòng đàm phán giữa Iran và P5+1 kết thúc vào tháng 6 tới. Trong khi, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nhiều lần lên tiếng phản đối và dọa sẽ dùng quyền phủ quyết dự luật trên trong lúc đang tiến hành đàm phán với Iran.

Ông Barack Obama cảnh báo các nghị sĩ Mỹ không áp đặt các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Iran, nhấn mạnh động thái trên có thể cản trở các nỗ lực ngoại giao và gia tăng nguy cơ xung đột quân sự với Tehran. Phản ứng trước động thái nhăm nhe trừng phạt của các nghị Mỹ, Iran cảnh báo quyết định của Quốc hội Mỹ có thể sẽ khiến các nỗ lực đàm phán đổ vỡ./.