Bộ lạc trong danh sách nguy cấp có thể bị xóa sổ vì cháy rừng Amazon

Khoảng 80 thành viên của Awá nhiều năm qua sống ẩn dật trong khu bảo tồn bản địa Araribóia tại bang Maranhão ở rìa phía đông của những cánh rừng nhiệt đới Amazon. Tuy nhiên, cuộc sống của họ bị đe dọa nghiêm trọng khi Araribóia đang bị tàn phá nặng nề bởi đợt cháy rừng chưa từng có. 

Lính cứu hỏa cố gắng dập tắt đám cháy ở bang Mato Grosso. (Ảnh: Reuters)

Tainaky Tenetehar, 34 tuổi, điều phối viên của Guardians of the Forest, lực lượng bản địa tình nguyện tuần tra khu bảo tồn nói rằng những kẻ khai thác gỗ đang cố tình châm lửa đốt cháy rừng và ngang ngược ngăn lính cứu hỏa tới dập lửa.

"Giới chức đang tìm cách kiểm soát các vụ cháy để không khiến người Awá ở trong rừng phải gặp nguy hiểm. Họ cần rừng để sống", anh Tenetehar cho hay. 

Antenor Vaz, cựu nhân viên Cơ quan quản lý người bản địa thuộc chính quyền Brazil - Funai cho biết theo các hình ảnh vệ tinh của NASA, các vụ hỏa hoạn đang tàn phá 131 khu bảo tồn bản địa từ ngày 15-20/8. 15 trong số đó là nơi sinh sống của các bộ lạc bị cô lập hoặc đang trong giai đoạn tiếp xúc ban đầu với thế giới bên ngoài. 

"Hầu hết các bộ lạc liên tục phải chạy trốn. Họ liên tục bị đe dọa. Những người này sống phụ thuộc vào rừng và khi lửa giết chết động vật, họ hoàn toàn tuyệt vọng với tình cảnh hiện tại", ông Vaz cho hay. 

Ở phía bên kia của Amazon, các đám cháy bùng lên bên trong và xung quanh khu bảo tồn Uru-Eu-Wau-Wau ở bang Rondônia, nơi sinh sống của 3 bộ lạc cô lập với thế giới bên ngoài. 

Ivaneide Bandeira, điều phối viên tại Kanindé, một tổ chức phi chính phủ ở bang này cho biết, điều mà cô và nhiều người lo lắng nhất hiện nay là tương lai của các bộ lạc này. 

Bandeira cho biết tổ chức của cô đã lên án sự xâm phạm của những kẻ chiếm đất và phá rừng từ đầu năm, nhưng chừng đó không đủ để ngăn cản họ. 

Theo bà Fiona Watson, giám đốc vận động của tổ chức nhân quyền Survival International, những kẻ chiếm đất đang nhắm vào các khu bảo tồn bản địa vì chúng ở xa, không được bảo tồn và bảo vệ tốt. 

"Rõ ràng các vụ cháy đều do có người phóng hỏa gây ra", Watson cho hay. 

Giovani Tapuri, 38 tuổi, thành viên của bộ tộc Manoki ở rìa phía tây nam Amazon thuộc bang Mato Grosso, cho biết các đám cháy bắt đầu xuất hiện trong khu bảo tồn của anh vào tháng 6 và tháng 7.

"Vài tháng trở lại đây, nhiều lô đất bắt đầu được phân định ranh giới và gia súc cũng bắt đầu xuất hiện trong đất của chúng tôi", Tapuri noi. 

Cuối tuần trước, Tapuri và các thành viên khác trong bộ lạc phát hiện một đám cháy lớn trong khu bảo tồn của họ trước khi bị một nhóm người lạ mặt đe dọa. 

"Họ bảo chúng tôi rời đi. Chúng tôi cảm thấy bị đe dọa", anh cho biết. 

Theo các nhà vận động môi trường, bên cạnh các đối tượng khai thác gỗ, vùng đất nơi các bộ lạc sinh sống còn là mục tiêu của các nông dân thiếu đất canh tác và những người định cư muốn tìm kiếm các vùng đất mới hoặc khai thác các loại gỗ có giá trị. 

Chính phủ Brazil mới đây ban hành lệnh cấm đốt rừng trên cả nước trong hai tháng nhằm đối phó với nạn cháy rừng nguy cấp hiện nay. Tuy nhiên, các nhà vận động môi trường cho rằng động thái này chỉ mang tính biểu tượng.

Nhiều người quay lại chỉ trích chính Tổng thống Bolsonaro đã gây ra cuộc khủng hoảng hiện nay khi khuyến khích hoạt động xâm phạm các khu bảo tồn, kêu gọi tận dụng Amazon để phát triển kinh tế mà không quan tâm sự sinh tồn của các bộ lạc./.