"Bình Thuận, Ninh Thuận ở miền Tây, Quang Trung–Nguyễn Huệ là anh em"

Một lỗi sai cơ bản trong việc ra đề thi môn Ngữ văn lớp 12 ở Đồng Nai là đã “đưa tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận thuộc miền Tây”. Tuy lỗi sai được đánh giá là không ảnh hưởng đến kết quả làm bài của các em nhưng cho thấy một lỗ hổng quá lớn trong nền giáo dục nước nhà, một lỗi sai khó có thể chấp nhận. Bởi với một kỳ thi, khi ra đề phải có khâu kiểm duyệt chặt chẽ và không phải do 1 người tự ra đề và phát đề. Một người có thể không phát hiện ra nhưng ít ra cả một tổ chuyên môn ra đề lại không ai phát hiện ra. Và cuối cùng cũng chỉ xử lý kỷ luật mỗi người ra đề thi… Nhiều người không đồng tình vì cách xử lý này.

Nhưng hãy khoan nói về qui trình xử lý cán bộ, mà chỉ bàn tới chất lượng cán bộ, giáo viên. Dư luận có quyền đặt nghi vấn, trình độ ra đề như vậy thì khi chấm thi sẽ như thế nào và quan trọng hơn, quá trình đào tạo học sinh có đạt chuẩn hay không, hay khi các em ra trường, hành trang mang theo là mớ kiến thức sai bét mà thầy cô đã truyền giảng?

Một liên hệ có vẻ “khập khiễng” nhưng có lẽ đây là nguyên nhân vì sao học sinh trả lời “Quang Trung – Nguyễn Huệ là anh em”. Và dư luận cũng hoàn toàn có thể đặt nghi ngờ khi liên tục phát hiện các đường dây khủng làm giả bằng đại học… Những sự việc này dù xảy ra ở những địa điểm khác nhau nhưng nó là hệ lụy của của một quá trình, hệ quả của nó được “phát tác” ở những nơi, những thời điểm khác nhau mà thôi.

Bằng giả, bằng “biếu”, bằng kém chất lượng tràn lan như hiện nay thì chắc chắn khi đi làm cũng sẽ không đáp ứng được yêu cầu. Với ngành giáo dục, thầy cô không có năng lực chuyên môn thì lại đào tạo ra những học sinh yếu kém, có nhận thức méo mó. Thầy cô không truyền được nhiệt huyết, kiến thức cho học sinh thì sau bao nhiêu năm đèn sách các em chỉ là những cái thùng rỗng tuếch. Vết trượt dài ấy sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của xã hội, của đất nước.

Câu chuyện thạc sĩ, cử nhân thất nghiệp kéo dài bao nhiêu năm một phần do cách đào tạo, chất lượng đào tạo. Thất nghiệp không phải do không có việc mà thất nghiệp do không làm được việc. Nhiều hội chợ việc làm đã được mở ra, đứng giữa bạt ngàn cử nhân, thạc sĩ nhưng các nhà tuyển dụng đã về tay trắng không tuyển được một ai đạt yêu cầu. Hoặc nếu có tuyển dụng được thì cũng phải “đập đi xây lại”, có nghĩa là phải dạy lại cho các em từ đầu.

Giáo dục là một ngành đặc biệt vì nó tạo nguồn nhân lực cho tất cả các ngành nghề trong xã hội. Khi nền tảng giáo dục, mà mỗi thầy cô giáo là một yếu tố cấu thành nền tảng ấy, không được vững mạnh, thì hệ quả xấu với xã hội là không thể đo đếm được.

Chìa khóa của mọi vấn đề vẫn là yếu tố con người. Khi con người được đánh giá đúng, minh bạch, cạnh tranh trong các kỳ thi, sát hạch thì chắc chắn chất lượng chuyên môn sẽ được nâng cao. Còn như hiện nay, khi chất lượng đầu vào của ngành sư phạm còn là vấn đề khiến chính những người trong ngành băn khoăn trăn trở; khi mà học sinh không đỗ vào trường nào thì mới vào học sư phạm thì sẽ chẳng ai dám chắc trong tương lai sẽ còn những đề thi mắc những lỗi sai “ngớ ngẩn” như ở Đồng Nai.

Bình Thuận, Ninh Thuận thuộc miền Tây và Quang Trung – Nguyễn Huệ là anh em và nạn bằng giả, bằng nhái… đó là những vấn đề mà ngành giáo dục phải quyết tâm đương đầu, giải quyết triệt để thì mới mong nâng cao chất lượng đào tạo được./.