Tỉnh Đồng Nai kiến nghị cho Vedan Việt Nam nhập khẩu than trực tiếp

Do đó, để tạo kiều kiện cho doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, UBND tỉnh Đồng Nai đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan xem xét chấp thuận cho Vedan Việt Nam được nhập khẩu than trực tiếp để cung cấp cho sản xuất điện nhằm đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty và tạo việc làm ổn định cho công nhân tại Đồng Nai.

Theo yêu cầu, các doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu than trực tiếp để cung cấp cho sản xuất điện phải được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ.

Trước đó, Vedan cũng đã có công văn gửi lên Thủ tướng và các Bộ ngành xin nhập khẩu than để vận hành lò hơi đốt than phun 60 MW, công suất 307 tấn hơi/giờ, cung cấp điện năng và hơi nóng phụ vụ toàn bộ hoạt động của công ty trong sản xuất.

Vì công ty đã ký kết với đối tác, theo kế hoạch vào cuối tháng 10/2016, sẽ nhập khẩu 1 chuyến tàu than số lượng 31.500 tấn và sau đó còn có 6 chuyến tàu than đã ký kết hợp đồng cũng sẽ nhập khẩu để kịp chạy nhà máy điện phục vụ sản xuất.

Ông Yang Kun Hsiang, Tổng Giám đốc Vedan Việt Nam cho hay, để vận hành nhà máy điện ổn định, công ty này phải sử dụng công nghệ đốt than phun với công nghệ cao. Do đó, đòi hỏi chất lượng than phải đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt của thiết bị, nếu không sẽ gây ảnh hưởng đến máy móc, thiết bị và hiệu suất sử dụng.

Trong quá trình đầu tư và sản xuất, hàng tháng công ty này đều nhập than từ nước ngoài để sử dụng, trung bình mỗi tháng, công ty này nhập khoảng 31.500 tấn. Hiện Vedan Việt Nam đã thông qua chi nhánh Vedan tại Đài Loan ký hợp đồng dài hạn với Mitsui Group (Nhật Bản) để mua than đến hết tháng 3/2017.

Tuy nhiên, cuối tháng 9/2016, Vedan đã làm việc với Chi cục Hải quan Long Thành, Đồng Nai và được hướng dẫn muốn nhập khẩu than trực tiếp phải được sự cho phép của Thủ tướng theo quy định. Đồng thời cần ký hợp đồng nguyên tắc với Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) hoặc Tổng Công ty Đông Bắc.

Trên thực tế ngày 26/8/2014 Văn phòng Chính phủ đã ra Thông báo số 346/TB-VPCP về kết luận về việc nhập khẩu than theo quy định phải qua hai đầu mối chính. Đây là điều này phù hợp với thông lệ quốc tế vừa bảo đảm các doanh nghiệp đầu mối tìm nguồn cung cấp ổn định, với chất lượng và giá cả phù hợp. Văn bản này có hiệu lực ngay từ thời điểm ban hành. Tuy nhiên, điều này không khả thi với nhiều doanh nghiệp cần nhập than.

Theo lý giải của Vedan, việc thay đổi trên là sự bất ngờ đối với công ty bởi từ năm 2015 công ty này mới bắt đầu sử dụng than để phát điện. Đại diện Vedan Việt Nam giải thích: "Công ty chúng tôi nghĩ rằng Thông báo trên chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp Nhà nước mà không ý thức được rằng doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng phải tuân thủ. Do mới biết đến Thông báo này và do thời gian quá cấp bách, chúng tôi chưa có thời gian tìm hiểu và làm việc với TKV và Công ty Đông Bắc vì liên quan đến nhiều yếu tố như chủng loại than, chất lượng, giá cả và vận chuyển.... do đó xin Thủ tướng xem xét cho nhập khẩu than trực tiếp, thực hiện hết hợp đồng đã ký với đối tác".

Vedan cho hay, nếu không được nhập khẩu trực tiếp, phải thông qua một trong hai công ty của Việt Nam, công ty sẽ gánh chịu nhiều thiệt hại. Ngoài ra, còn phải chịu tổn thất vì hủy bỏ hợp đồng, phạt hợp đồng đối với đối tác Nhật và bồi thường cho hãng vận chuyển...

Trước đó, một công ty khác là Công ty Formosa cũng gửi kiến nghị đến Tổng cục Hải quan đề nghị cho tự nhập khẩu than về sử dụng cho nhà máy nhiệt điện tại Khu Công nghiệp Nhơn Trạch 3 tại Đồng Nai. Lý do được Formosa đưa ra là than trong nước có chất bốc thấp, không phù hợp với thiết bị công nghệ nhà máy phát điện của Formosa tại Đồng Nai. Về quy định nhập qua hai đầu mối trên, Formosa khẳng định, họ đã có nhiều năm kinh nghiệm nhập khẩu, nguồn cung ổn định, chất lượng tốt và giá cả phù hợp rồi, Formosa không cần thiết phải ký kết với hai doanh nghiệp nói trên.

Đại diện phía Bộ Công Thương thừa nhận, việc nhập khẩu than là tất yếu. Có đến 80% lượng than nhập về là để phục vụ cho các nhà máy nhiệt điện. Số than ngoại này bù cho phần than trong nước không đáp ứng được, chứ không phải để thay thế than sản xuất trong nước.

Theo dự báo, năm 2017, Việt Nam sẽ phải nhập 4 triệu tấn than cho điện và tăng dần qua các năm. Đến năm 2030 dự kiến sẽ nhập 7 triệu tấn than./.