Vụ trưởng Vụ Thi đua - Khen thưởng:

"Nhà thơ Xuân Quỳnh trượt giải thưởng tôi cũng rất buồn"

VOV.VN - Ông Phùng Huy Cẩn cho rằng công chúng cần có cái nhìn đa chiều hơn trong sự việc của nhà thơ Xuân Quỳnh.

Liên quan đến câu chuyện nhà thơ Xuân Quỳnh, nhà thơ Thu Bồn trượt giải thưởng Hồ Chí Minh trong đợt xét duyệt năm 2016, mới đây, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Ngọc Thiện (Chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh) đã ký tờ trình gửi lên Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch nước để đề nghị tiếp tục xét tặng giải thưởng này cho hai tác giả Xuân Quỳnh và Hà Đức Trọng (nhà thơ Thu Bồn).

Theo GS Lưu Khánh Thơ, đại diện gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh, việc xét duyệt lại hồ sơ của tác giả “Thơ tình cuối mùa thu” và nhà thơ Thu Bồn cho thấy những băn khoăn của công chúng đã được lắng nghe và ghi nhận.

Vẫn chưa thể khẳng định liệu hồ sơ của hai tác giả Xuân Quỳnh và Thu Bồn có được chấp nhận hay không, tuy nhiên, để có cái nhìn rõ hơn về câu chuyện này, PV VOV.VN đã có cuộc trao đổi với ông Phùng Huy Cẩn, Vụ trưởng Vụ Thi đua và Khen thưởng, Bộ VH-TT&DL.

PV: Thưa ông Phùng Huy Cẩn, việc Bộ VH-TT&DL ký tờ trình gửi lên Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch nước để đề nghị tiếp tục xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh đối với hai tác giả Xuân Quỳnh và Thu Bồn có phải một phần được căn cứ từ những ý kiến của dư luận?

Ông Phùng Huy Cẩn: Có thể nói như vậy. Theo nội dung tờ trình của Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, hai tác giả Xuân Quỳnh và Thu Bồn có hồ sơ đủ điều kiện và tỷ lệ phiếu bầu đồng ý từ 90% trở lên của tổng số thành viên Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh. Tuy thiếu giải thưởng theo quy định tại Khoản 3 Điều 9 Nghị định số 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ nhưng các tác phẩm của họ được Hội đồng đánh giá có giá trị rất cao về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật, đồng thời có tác dụng to lớn đối với sự nghiệp cách mạng cũng như đời sống xã hội.

Ông Phùng Huy Cẩn, Vụ trưởng Vụ Thi đua Khen thưởng, Bộ VH-TT&DL.

Vì vậy, Bộ trưởng đã ký tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình Chủ tịch nước xét tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh” về văn học, nghệ thuật cho hai tác giả nêu trên.

Trước đó, trong đợt xét duyệt giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước năm 2016, hội đồng chuyên ngành cấp nhà nước đã trình hội đồng cấp nhà nước 18 hồ sơ giải thưởng Hồ Chí Minh và 95 giải thưởng Nhà nước. Các hồ sơ này lần lượt được Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương chấp nhận, hội đồng chuyên ngành cấp nhà nước đồng ý, sau đó trình Chính phủ thì một loạt các hồ sơ bị để lại, gồm 38 hồ sơ. Trong văn bản gửi trả lại, Văn phòng Chính phủ chỉ ghi lý do là chưa xét chứ không nói rõ vì sao.

Sau khi dư luận tranh cãi về việc nhà thơ Xuân Quỳnh và nhà thơ Thu Bồn không có tên trong danh sách các tác giả được giải, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL làm tờ trình để xem xét lại.

PV: Vậy cuối cùng, nhà thơ Xuân Quỳnh và nhà thơ Thu Bồn trượt giải thường là vì lý do gì?

Ông Phùng Huy Cẩn: Theo tôi, nguyên nhân là do hồ sơ của hai tác giả này chưa đáp ứng đủ quy chế xét duyệt giải thưởng. Nghị định 90 có ba tiêu chí để xét duyệt: Tác phẩm đó phải có giá trị nghệ thuật cao, có tính lan tỏa và có giải thưởng. Hai tiêu chí đầu có tính định tính, tiêu chí sau lại có tính định lượng. Theo đó, cả hai tác giả đều chưa có đủ giải thưởng như quy chế xét duyệt đề ra.

PV: Nhiều người cho rằng quy chế xét duyệt giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước hiện nay đang có nhiều bất cập, ông nghĩ sao?

Ông Phùng Huy Cẩn: Có nhiều tình huống xảy ra đối với mỗi một tác phẩm nghệ thuật. Một là tác phẩm đó có giải thưởng nhưng sự lan tỏa không có, thậm chí là chết yểu. Hai là có những tác giả sáng tác tác phẩm nhưng không mang đi dự thi, vì nhiều lý do nhưng tác phẩm đó lại có đời sống mạnh mẽ.

Nhà thơ Xuân Quỳnh.

Vì vậy khi xét duyệt giải thưởng, chúng ta cần có sự xem xét toàn diện. Giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật luôn luôn có hai hội đồng cùng tồn tại là Hội đồng chuyên ngành và Hội đồng cấp nhà nước để đảm bảo về điều này.

Những năm trước chúng tôi tìm được tiếng nói đồng thuận rất cao với Văn phòng chính phủ. Nhưng năm nay, kết quả cuối cùng, là những hồ sơ kia bị gác lại.

PV: Với những bất cập như hiện nay, sắp tới Bộ VH-TT&DL sẽ có kiến nghị gì với Chính phủ, Nhà nước trong việc xây dựng suy chế xét duyệt giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước?

Ông Phùng Huy Cẩn: Tháng 5 tới, sau khi hoàn tất việc triển khai 3 nghị định bao gồm nghị định 62 về xét tặng nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú; Nghị định 89 về xét tặng nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú và Nghị định 90 về giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước, chúng tôi sẽ tổ chức hội nghị lấy ý kiến với những người trực tiếp triển khai và những người thụ hưởng về nghị định.

PV: Lịch sử giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật có trường hợp nào đã bị đánh trượt trước đó nhưng sau khi xét duyệt lại trúng không, thưa ông?

Ông Phùng Huy Cẩn: Mỗi thời kỳ lại có một hội đồng độc lập khác nhau. Có những tác giả năm nay trượt nhưng năm sau lại làm hồ sơ xét duyệt, thì vẫn có cơ hội trúng.

Tuy nhiên chúng ta cần hiểu rằng, những trường hợp bị trượt giải thưởng rất nhiều, đó là chuyện bình thường.

Công tác xét duyệt giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước diễn ra rất minh bạch. Nói đó là một cuộc thi cũng không sai vì có hội đồng chấm giải. Chỉ khác là ở hội đồng chấm thi này ban giám khảo không phải rọc phách bài thi.

Nhà thơ Thu Bồn.

PV: Có ý kiến cho rằng việc xét duyệt các giải thưởng này nên dành cho toàn bộ sự nghiệp của tác giả chứ không chỉ đánh giá qua một số tác phẩm?

Ông Phùng Huy Cẩn: Theo tôi là không nên như thế. Khi đánh giá trọn vẹn về con người, nhà nước mình có hai cách đánh giá. Một là hệ thống huân huy chương để đánh giá thành tích trong sự nghiệp của một người.

Thứ hai, cá nhân nghệ sĩ thì có danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú.

Còn đối với văn học, nghệ thuật, đánh giá tác phẩm là hợp lý nhất. Ví dụ, một tác giả có 10 tác phẩm, trong đó có 2 tác phẩm đặc biệt xuất sắc nhưng có hai tác phẩm khác không xuất sắc, không phù hợp với đời sống xã hội của chúng ta thì không thể khen được.

Một tác giả người Việt đoạt giải thưởng nào đó của nước ngoài cũng không có nghĩa là nhà nước Việt Nam cũng phải khen thưởng và ghi nhận.

PV: Nhà thơ Xuân Quỳnh là một tác giả đặc biệt, những vần thơ của Xuân Quỳnh đã được phổ nhạc và có sức lan tỏa mạnh mẽ qua nhiều thế hệ. Có nên căn cứ vào điều này để xét duyệt giải thưởng Hồ Chí Minh không?

Ông Phùng Huy Cẩn: Án tại hồ sơ, người ta trình hồ sơ tác phẩm nào thì hội đồng sẽ xét duyệt tác phẩm đó, chứ chúng tôi không chạy theo cả cuộc đời sáng tác của chị ấy.

Tất nhiên tờ chứng nhận khen thưởng sẽ ghi tên tác giả chứ không phải là tác phẩm.

PV: Trên đây là những đánh giá của ông Phùng Huy Cẩn với tư cách là vụ trưởng Vụ thi đua Khen thưởng, còn ở góc độ của một độc giả, ông thấy thơ Xuân Quỳnh như thế nào?

Ông Phùng Huy Cẩn: Tôi là một người yêu thơ Xuân Quỳnh. Có người hỏi tôi “ông ở trong hội đồng xét duyệt có biết Xuân Quỳnh là đàn ông hay đàn bà không”, tôi buồn quá. Chị ấy trượt giải thưởng tôi cũng rất buồn.

Đám tang của chị Xuân Quỳnh, anh Lưu Quang Vũ và cháu Lưu Quỳnh Thơ, tôi có mặt ở đó và cùng với nhiều người đưa thi hài họ về nghĩa trang Văn Điển. Ngay cả người xét duyệt hồ sơ cũng rất hiểu và biết rõ về gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh.

PV: Xin cảm ơn ông./.


Mời quý độc giả theo dõi VOV.VN trên

Tin liên quan

Vì sao nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không được Giải thưởng Hồ Chí Minh?
Vì sao nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không được Giải thưởng Hồ Chí Minh?

VOV.VN - Câu chuyện nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không có tên trong danh sách những tác giả đoạt giải thưởng Hồ Chí Minh 2016 đã gây nhiều tiếc nuối và tranh cãi.

Vì sao nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không được Giải thưởng Hồ Chí Minh?

Vì sao nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không được Giải thưởng Hồ Chí Minh?

VOV.VN - Câu chuyện nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không có tên trong danh sách những tác giả đoạt giải thưởng Hồ Chí Minh 2016 đã gây nhiều tiếc nuối và tranh cãi.

Gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh lên tiếng về xét giải thưởng Hồ Chí Minh
Gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh lên tiếng về xét giải thưởng Hồ Chí Minh

VOV.VN - Hai con trai và người thân của nhà thơ Xuân Quỳnh mong muốn nhận được câu trả lời rõ ràng vì sao nhà thơ trượt giải thưởng Hồ Chí Minh?

Gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh lên tiếng về xét giải thưởng Hồ Chí Minh

Gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh lên tiếng về xét giải thưởng Hồ Chí Minh

VOV.VN - Hai con trai và người thân của nhà thơ Xuân Quỳnh mong muốn nhận được câu trả lời rõ ràng vì sao nhà thơ trượt giải thưởng Hồ Chí Minh?