Tâm sự của tân nữ Giáo sư trẻ tuổi nhất năm 2015

Năm nay, việc quyết định và trao giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2015 cho 522 nhà giáo có nét đặc biệt là sau 35 năm, ngành Toán học có thêm nữ giáo sư thứ 2. Đó là Tiến sĩ Lê Thị Thanh Nhàn, 45 tuổi, Phó hiệu trưởng Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên. Chị cũng là người duy nhất được công nhận đạt chuẩn chức danh giáo sư Toán học năm nay trong số 3 ứng viên đăng ký.

Tuổi thơ gian khó, phải nhịn đói thường xuyên

Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn (sinh năm 1970) lớn lên tại Thái Nguyên và đang công tác ở Đại học Khoa học thuộc Đại học Thái Nguyên. Bố chị là bộ đội tập kết ra Bắc, quê ở Thừa Thiên- Huế, cùng làng Niêm Phò với Đại tướng Nguyễn Chí Thanh. Mẹ chị là giáo viên cấp I, quê ở Đức Thọ, Hà Tĩnh, cùng làng Tùng Ảnh với Tổng Bí thư Trần Phú.

Chị Lê Thị Thanh Nhàn vinh dự được nhận giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh Giáo sư năm 2015

Tuổi thơ của Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn là những chuỗi ngày gian khó, phải nhịn đói thường xuyên. Do nhiều năm tháng ở chiến trường, bố chị bị sốt rét liên miên rồi mất sớm nhưng tinh thần lạc quan, yêu đời của người bố đã truyền cho chị một sức sống mãnh liệt để có thể học tập và đạt được những thành công đáng kể như ngày hôm nay.

Từ cấp học phổ thông, Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn đã thích học Toán nên khi học hết bậc THPT, chị thi vào khoa Toán, trường Đại học Sư phạm Việt Bắc. Lúc đó, mẹ chị đã chuyển về quê bố ở Huế. Trong suốt 4 năm đại học thời bao cấp, được sống trong tình yêu thương, đùm bọc của thầy cô, bạn bè, Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn đã vươn lên hàng đầu trong khóa học, tốt nghiệp loại giỏi và được giữ lại trường giảng dạy khi tròn 20 tuổi.

Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn nhận học vị Thạc sĩ tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1995 và học vị Tiến sĩ tại Viện Toán học năm 2001. Năm 2005, chị được công nhận chức danh Phó Giáo sư ở tuổi 35 và trở thành Phó Giáo sư trẻ tuổi nhất. 

Năm 2007, chị Thanh Nhàn được trao Giải thưởng Khoa học Viện Toán học cho cụm công trình nghiên cứu về Đại số Giao hoán. Đây là giải thưởng Khoa học uy tín được trao 2 năm một lần cho không quá 2 nhà Toán học xuất sắc của Việt Nam dưới 40 tuổi. Năm 2011, chị được nhận Giải thưởng Kovalevskaia - giải thưởng cao quý được trao thường niên cho các nhà khoa học nữ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. 

Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn (áo dài vàng) và bạn bè

Với sự say mê, nỗ lực không ngừng trong nghiên cứu, năm nay, chị Lê Thị Thanh Nhàn vô cùng hạnh phúc và vinh dự đón nhận chức danh Giáo sư ở tuổi 45. Đây là dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp, là động lực to lớn để chị tiếp tục phấn đấu và cống hiến.

Đối với Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn, được nghiên cứu Toán là được làm điều mình yêu thích, được phát huy năng lực và đóng góp tốt hơn cho sự nghiệp khoa học và đào tạo. Thành công của chị hôm nay bắt đầu từ sự yêu thích đó. Mong ước của chị đã trở thành hiện thực khi may mắn được Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Tự Cường- một nhà Toán học uy tín quốc tế và là người thầy tâm huyết đã đồng ý hướng dẫn và dõi theo chị suốt chặng đường từ một cô học viên miền núi ngơ ngác đến khi trở thành một Giáo sư Toán học thực thụ như ngày hôm nay.

Tân nữ Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn rất tự hào là nghiên cứu sinh của Viện Toán- cơ sở đào tạo tiến sĩ uy tín cao của Việt Nam. Mỗi khi trở về Viện Toán, chị lại thấy như được trở về nhà, nơi mà chị đã gắn bó thân thương, cho chị cả sự nghiệp khoa học.

Thành công của Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn có được như ngày hôm nay cũng còn là được sự ủng hộ trọn vẹn từ chồng và các con. Họ đã luôn đồng hành, chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống và công việc với chị. Ngoài ra, thành công của chị còn do nhận được nâng đỡ, tài trợ nghiên cứu từ chương trình Formath Vietnam, Viện Toán Fourier ở Pháp, Trung tâm ICTP tại Italy, ĐH Zurich - Thụy sĩ, Chương trình Seminar Phối hợp Nhật-Việt… 

Đặc biệt, trong suốt 15 năm miệt mài làm Toán, chị không ngờ đến một ngày, Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia – Nafosted ra đời. Quỹ đã mang lại niềm hy vọng tràn đầy cho những người nghiên cứu khoa học cơ bản, trong đó có Toán học.

Với thành tích công bố quốc tế tốt, Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn đã được bầu vào Hội đồng khoa học ngành Toán của Quỹ suốt 3 nhiệm kì liên tiếp từ 2009 đến nay, được chứng kiến sự tài trợ vô cùng thiết thực và rất công minh của Quỹ. Đây là động lực to lớn để những người nghiên cứu khoa học như chị có thể yên tâm với con đường mình đã chọn. 

Hơn thế nữa, việc thành lập Viện nghiên cứu cao cấp về Toán và Chương trình trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học đến 2020 đã tiếp thêm sức mạnh về vật chất, về tinh thần và tạo môi trường nghiên cứu, học tập lí tưởng cho các nhà toán học, các sinh viên toán trong toàn quốc, để nền toán học Việt Nam có một chỗ đứng thực sự trên thế giới.

Đừng yêu cầu các bạn trẻ phải nhịn đói để làm khoa học

Những gì Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn đạt được ngày hôm nay là kết quả của sự say mê và nỗ lực không mệt mỏi trong suốt thời gian dài. Nhưng cuộc sống vốn có nhiều đường đi, chị không có ý định mang mô hình của chị và các thế hệ trước ra để “làm mẫu” cho tất cả các bạn trẻ.

“Sống ở thời như tôi và những thế hệ đi trước có thể ăn đói, chịu đựng khó khăn mà vẫn say mê làm khoa học và cống hiến, nhưng đừng yêu cầu các bạn trẻ thời nay phải như thế”- tân nữ Giáo sư trẻ tuổi nhất bộc bạch.

Ngày càng ít người giỏi chọn sự nghiệp nghiên cứu khoa học. Vì đây là con đường chông gai và rất khó để “làm giàu”, nhưng vẫn có những bạn trẻ đang dấn thân vào con đường nghiên cứu khoa học, vẫn có những người có nhiều công trình xuất sắc, những người đã bỏ lại điều kiện ưu đãi ở nước ngoài để trở về phục vụ đất nước trong bối cảnh môi trường làm việc còn quá vất vả, thiếu thốn...

Tâm sự tại Lễ công bố quyết định và trao giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư (GS, PGS) năm 2015, Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn bày tỏ: “Sự thật là lương của các nhà Toán học ở Viện Toán học chỉ 3-4 triệu đồng/tháng, lương của các Giáo sư cũng chỉ 8-9 triệu đồng/tháng. Như thế thì làm sao có thể yên tâm nghiên cứu khoa học. Nhưng tôi tin rằng, nếu có cơ chế, chính sách hợp lí của Nhà nước và các cơ quan hữu quan, có sự quan tâm tài trợ thích đáng của các tổ chức, các Bộ, ngành thì cách nghĩ của giới trẻ sẽ thay đổi, sẽ ngày càng nhiều người xuất sắc chọn sự nghiệp khoa học và theo đuổi ước mơ trở thành nhà khoa học chân chính.

Mong rằng chúng ta sẽ có thêm nhiều hội đồng khoa học có chất lượng chuyên môn cao, vô tư và công bằng, có thêm nhiều mô hình hỗ trợ như Quỹ Nafosted, Viện Nghiên cứu cấp cao về Toán. Mong sao những chính sách của Nhà nước được kịp thời và thỏa đáng để chúng ta có thể phát triển bền vững đội ngũ các nhà nghiên cứu Việt Nam, dù ở trong hay ngoài nước”.

Trong đợt công nhận chức danh lần này có những Giáo sư, Phó Giáo sư trẻ hơn chị. Nhiều người rất xuất sắc nhưng Ban tổ chức lại chọn chị phát biểu "Có lẽ là muốn động viên và tiếp thêm sức mạnh cho một người nghiên cứu Toán học trong suốt 20 năm qua ở Đại học Thái Nguyên - một đại học vùng còn nhiều khó khăn” - tân Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn bày tỏ.

Được đào tạo và trưởng thành từ Đại học Thái Nguyên. Vì vậy, tân nữ Giáo sư trẻ tuổi nhất năm 2015 Lê Thị Thanh Nhàn muốn truyền cho sinh viên của mình sự tự tin để phấn đấu. Chị muốn khẳng định rằng, những người có xuất phát điểm như chị đều có thể vươn tới thành công như được đào tạo ở những trường đại học lớn trong và ngoài nước./.