Trước đây, Chính phủ và Bộ GTVT đã từng phải trực tiếp “dẹp loạn” các trạm thu phí BOT “đặt nhầm chỗ” khi nâng cấp QL1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên bằng cách yêu cầu các nhà đầu tư BOT phải giãn lộ trình tăng phí và có chính sách ưu đãi cho người dân sống quanh đó, nhưng chỉ sau một thời gian, các trạm BOT dạng này lại tiếp tục “mọc” lên.

Trạm thu phí Tam Nông đặt tại Km67+300 trên QL 32 đoạn qua huyện Tam Nông (tỉnh Phú Thọ) để thu phí hoàn vốn cho Dự án đường Hồ Chí Minh

Nâng cấp 12 km để thu phí hoàn vốn cho dự án khác

Trạm thu phí Tam Nông đặt tại Km67+300 trên QL 32 đoạn qua huyện Tam Nông (tỉnh Phú Thọ) để thu phí hoàn vốn cho Dự án đường Hồ Chí Minh từ QL 32 đến xã Hương Nộn (huyện Tam Nông) và nâng cấp mở rộng QL 32 đoạn từ Cổ Tiết đến cầu Trung Hà (cũng thuộc tỉnh Phú Thọ) theo hình thức BOT là một ví dụ.

Dự án chính thức thu phí từ ngày 6/3, nhưng đã phải tạm dừng thu phí từ tối 14/3, sau 2 ngày người dân ở huyện Tam Nông đưa xe về phản đối với lý do trạm đặt vô lý và mức thu phí quá cao.

Mặc dù chưa chính thức thu phí nhưng trạm thu phí BOT QL3 Thái Nguyên - Bắc  Kạn cũng được cho là "có vấn đề".

Việc đặt trạm thu phí tại Km67+300 khiến toàn bộ phương tiện, trong đó có các xe khách chạy từ huyện Thanh Sơn, huyện Tân Sơn về bến xe Mỹ Đình (Hà Nội) và đi theo chiều ngược lại phải đóng phí hoàn vốn cho cả tuyến đường dài 36 km, nhưng thực chất chỉ sử dụng 12 km từ ngã tư Cổ Tiết (huyện Tam Nông) tới cầu Trung Hà.

Anh Đào Đức Hiếu (xã Cổ Tiết) bức xúc: “Hoàn vốn cho tuyến đường xây mới nối QL 2 với đường Hồ Chí Minh thì đưa trạm thu phí về đó để hoàn vốn, chứ nâng cấp 12 km trên QL 32 để làm gì? Chúng tôi có đi tuyến đường mới làm kia đâu mà bắt chúng tôi phải trả phí. Như xe tải của tôi, mỗi lần qua trạm là mất 50.000 đồng”.

Trước đó nhiều người dân thị trấn Lương Sơn (Hòa Bình) cũng phản đối chủ đầu tư BOT QL6.

Tương tự, trạm thu phí BOT trên QL 3 cũ Hà Nội-Thái Nguyên-Tuyên Quang và QL3 mới Thái Nguyên-Bắc Kạn, dù mới chuẩn bị đi vào thu phí nhưng đã gặp phải phản ứng khá dữ dội của người dân Thái Nguyên.

Nguyên nhân là do khi QL3 gần hoàn tất, nhà đầu tư tính toán nếu chỉ trông vào trạm thu phí đặt trên QL3 mới sẽ không đủ tiền để hoàn vốn cho dự án (thiếu khoảng 1.400 tỷ đồng). Trước tình hình đó, Bộ GTVT đã có công văn đề nghị với UBND tỉnh Thái Nguyên thống nhất bố trí trạm thu phí trên tuyến QL3 cũ đoạn Km75-Km82. QL3 cũ được đầu tư xây dựng bằng vốn Nhà nước, và nhà đầu tư chỉ nâng cấp một đoạn khoảng 25 km trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên để thuận lợi cho việc đặt trạm thu phí hoàn vốn.

Cả hai trạm thu phí nói trên đều được đặt tại huyện Phú Lương và đang trong giai đoạn hoàn thành. Trong đó trạm BOT trên QL 3 cũ đang thu phí thử nghiệm với mức thấp nhất 35.000 đồng/lượt xe, thời gian thu phí hoàn vốn là 16 năm 1 tháng. Còn dự kiến, trạm BOT trên QL 3 mới Thái Nguyên-Chợ Mới sẽ thu phí vào quý II/2017 với mức thấp nhất 35.000 đồng/lượt xe.

Chính vì sự vô lý này mà khi vừa đi vào thu phí thử nghiệm (từ tháng 3/2017), trạm thu phí trên QL 3 cũ đã gặp phải sự phản ứng của người dân tại huyện Phú Lương.

Nhiều chuyên gia giao thông và chuyên gia kinh tế cho rằng: “Cứ ở đâu có trạm thu phí BOT là ở đó có mâu thuẫn phức tạp. Muốn người dân chấp nhận nộp phí thì phải minh bạch được dự án nào là cải tạo, dự án nào là làm mới. Với mỗi dự án thì mức thu phí phải có quy định riêng, đúng với thực tế đầu tư để bảo vệ lợi ích cho người dân”. Chừng nào các dự án BOT còn chưa được minh bạch, chưa chứng minh được tính cấp thiết và hợp lý thì chừng đó người dân sẽ còn phản ứng trái chiều và điệp khúc “chặn trạm, trốn phí” sẽ chưa có hồi kết.

Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội- ông Nguyễn Danh Liên cho rằng, mức chênh lệch thu thực tế so với báo cáo quá lớn thì phải xem động cơ ở đây là gì. "Các dự án đều có thất thoát, sai số nhưng đây là sự thất thoát quá lớn. Vì vậy muốn xử lý nghiêm phải có kiểm toán độc lập và làm gương cho các dự án BOT khác", ông Liên nhấn mạnh.

Sẽ có cơ chế cho người dân sống quanh trạm BOT

Để giải quyết vấn đề này, đối với trạm Tam Nông, ông Nguyễn Xuân Hải, Giám đốc Công ty TNHH BOT Hùng Thắng cho biết, chủ đầu tư và tỉnh Phú Thọ đã có văn bản gửi Bộ GTVT kiến nghị, miễn thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ đối với ô tô 7 chỗ trở xuống (không kinh doanh vận tải) của các chủ phương tiện có hộ khẩu thuộc các xã Hồng Đà, Thượng Nông và các cơ quan Nhà nước đóng tại huyện Tam Nông.

Tỉnh Phú Thọ cũng đề xuất giảm 50% giá dịch vụ sử dụng đường bộ đối với ô tô 7 chỗ trở xuống (không kinh doanh vận tải) của các chủ phương tiện có hộ khẩu thuộc các xã Cổ Tiết, Hương Nộn, Dậu Dương và thị trấn Hưng Hoá; giảm 50% đối với ô tô tải của các chủ phương tiện có hộ khẩu tại các xã Hồng Đà, Thượng Nông, Cổ Tiết, Hương Nộn, Dậu Dương và thị trấn Hưng Hoá.

Trạm thu phí BOT cầu Bến Thủy liên tục bị người dân phản đối vì bị cho là đang "đặt nhầm chỗ".

Ông Vũ Hồng Bắc, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên cho rằng, việc đầu tư hạ tầng theo hình thức BOT là rất cần thiết phải, nhưng việc lập trạm thu phí trên QL 3 cũ “ít nhiều tác động đến đời sống của người dân các vùng lân cận” và gây bức xúc trong nhân dân.

Lùm xùm BOT cầu Bến Thủy: Đã sai lại còn ép dân

VOV.VN - Thay vì giảm giá phí, chủ đầu tư các trạm thu phí tại cầu Bến Thủy 1 và Bến Thủy 2 lại ép người dân ký cam kết không đi trên các tuyến đường BOT.

Vì vậy, tỉnh Thái Nguyên sẽ đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo nhà đầu tư dự án và các cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp với tỉnh Thái Nguyên nghiên cứu cơ chế, chính sách bảo đảm quyền và lợi ích của người dân lân cận khu vực đặt trạm thu phí trên tuyến QL 3 cũ theo hướng miễn, giảm phí khi đi qua trạm thu phí. Sau khi có cơ chế, chính sách miễn, giảm phí, nhà đầu tư dự án mới được tổ chức thu phí theo quy định./.