Cận cảnh “mảnh đất cắm dùi” của văn nghệ sĩ xứ Thanh

Theo phát biểu kết luận của ông Lê Trọng Thụ, Phó Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa tại cuộc họp lần đầu tiên vào tối 7/4/2016, sau 4 năm kể từ khi có Dự án Khu dân cư Nhà hát nhân dân (năm 2012), giữa chính quyền Thành phố với gần hai trăm hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án: "Hội đồng giải phóng mặt bằng (GPMB) sẽ công khai các mặt bằng quy hoạch, giải đáp những thắc mắc của bà con... Chúng tôi sẽ bố trí cán bộ trong Ban GPMB đưa bà con đi tham quan mặt bằng tái định cư", nhiều văn nghệ sĩ đã được ông Nguyễn Văn Sỹ, cán bộ Ban GPMB đưa đi "mục sở thị" các khu đất tái định cư mà tỉnh Thanh Hóa bố trí cho họ để thực hiện dự án nói trên.

Nơi đầm lầy, nơi kề nghĩa địa và "núi rác"

Ngày 18/4, theo đề nghị của các hộ dân, phóng viên Báo TNVN đã cùng họ trở lại 2 khu đất tái định cư. Khu tái định cư thứ nhất thuộc phường Đông Hải, cách trung tâm TP khoảng 8km tính từ Bưu điện tỉnh chạy ra đường quốc lộ tránh TP của tuyến giao thông Bắc - Nam.

Men theo cánh đồng của phường Đông Hải, rất vất vả chúng tôi mới có thể đặt chân tới khu đất tái định cư này. Theo các văn nghệ sĩ, tại đây có 2 khu đất bố trí cho họ. Đập vào mắt chúng tôi, ngay vị trí 2 khu đất này là ao hồ, vũng sâu, cỏ lác mọc cao quá đầu người. Mật độ dân cư xung quanh thưa thớt, họ đa phần làm nghề nông, nghề chài lưới trên sông nước được quy tụ về đây sinh sống…

Nghệ sĩ cải lương Bùi Thị Cúc chỉ tay vào đàn vịt đang bơi lội kiếm ăn, bức xúc thốt lên: “Họ lừa dối chúng tôi ư? Họ xem văn nghệ sĩ chúng tôi như đàn vịt kia à? Tối 7/4, chính Phó chủ tịch UBND TP Thanh Hóa Lê Trọng Thụ khẳng định với hàng trăm hộ dân có mặt tại cuộc họp rằng: "Những khu đất tái định cư của bà con, chúng tôi đã chuẩn bị cơ sở hạ tầng hoàn thiện, bà con chỉ việc đến đấy mà sinh sống". Như thế này gọi là sống sao? Ở cái nơi xa tít mù tắp, làng không ra làng, xóm không ra xóm..."

Chìa tấm bản đồ mặt bằng chi tiết tỷ lệ 1/500 khu tái định cư số 1 xã Đông Hải (Tiểu dự án 2 thuộc dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A đoạn Dốc Xây - TP. Thanh Hóa) trong đó có khu xen cư bố trí đất ở cho các hộ sống bằng nghề sông nước, nghệ sĩ Hoàng Mạnh Hùng chua chát nói: “Toàn ao sâu đầm lầy. Khu vực này trước đây khi bom Mỹ đánh cầu Hàm Rồng, ai mà biết được nằm dưới ao hồ, vũng sâu kia có bao nhiêu bom mìn còn sót lại? Chúng tôi rất lo lắng! Chúng tôi là văn nghệ sĩ của 5 đoàn nghệ thuật thuộc sự quản lý của tỉnh Thanh Hóa, đừng coi chúng tôi như những người sống lênh đênh trên sông nước, để rồi gom chúng tôi về đây, thật là nhục nhã…”. Nhạc sĩ Dương Đức Dục giọng gay gắt: "Ông Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Nguyễn Xuân Thanh phát biểu rằng "văn nghệ sĩ họ khổ lắm, họ không có lấy mảnh đất cắm dùi". Vậy đây là nơi cắm dùi của chúng tôi sao? Chúng tôi những người đã ở cái tuổi gần đất xa trời, mấy chục năm cống hiến cho Đảng và tỉnh Thanh, cuối cùng được đối xử như thế này ư? Chúng tôi không đi đâu hết, chúng tôi đề nghị được tái định cư tại Khu Nhà hát nhân dân!"

Với khu tái định cư thứ hai thuộc phường Phú Sơn, cũng tính từ Bưu điện tỉnh đến vị trí này là gần 6km về phía Tây thành phố. Chúng tôi vừa tới nơi thì một cơn mưa nhỏ bất chợt đổ xuống, cả đoạn đường dẫn vào khu đất tái định cư đầy những "ổ trâu" ngập nước. Nhóm văn nghệ sĩ và phóng viên ai nấy đều sa xẩm mặt mày vì mùi hôi thối, tanh nồng bốc lên, có lẽ từ Trung tâm chế biến gia súc - gia cầm (thuộc Cty thực phẩm Việt Hưng) kế bên và bãi rác khổng lồ cách chừng 200m? Ở điểm tái định cư này đã có vỉa hè, có đường điện chôn ngầm nhưng hiện chưa có điện, nước...

Hỏi chuyện một người dân sống gần khu đất này, bà cho biết: “Khu này trước đây khi san lấp múc đất lên có nhiều bộ hài cốt, vì trước đây khu đất này là nơi chôn cất những người bị bệnh phong. Còn phía trước mặt các bác kia chừng 50 mét là khu nghĩa địa vẫn đang được sử dụng đấy"...

NSND Mai Tư, nguyên Phó GĐ Sở VH-TT&DL xác nhận: "Tôi khẳng định vị trí này trước đây được gọi là Cồn Hủi, hay còn gọi là Cồn Lim vì chôn cất nhiều người chết vì bệnh phong. Hiện nay có một trung tâm chế biến gia súc kề bên, và bãi rác của thành phố to như quả núi luôn bốc mùi nồng nặc, rất ô nhiễm thì làm sao anh em yên tâm sống được!"

"Chúng tôi đề nghị được đối thoại với chủ tịch thành phố và tỉnh..."

Đạo diễn Lê Thế Dương, nguyên Đoàn trưởng Đoàn kịch Thanh Hóa, bức xúc nói: "Thế nào là mặt bằng tái định cư? Ao sâu, đầm lầy có gọi là mặt bằng tái định cư hay không? Tôi không ngờ lãnh đạo bây giờ xa dân đến vậy. Ông chủ tịch thành phố liệu có biết cái mặt bằng tái định cư cho văn nghệ sĩ như thế nào không? Họ xem thường văn nghệ sĩ quá! Chúng tôi tin nhà nước không chỉ đạo làm một dự án như vậy!"

NSND Mai Tư quả quyết: "Chúng tôi vẫn tiếp tục kiến nghị tỉnh phải đưa dự án trở về quy hoạch ban đầu: có chung cư và khu nhà tầng để tất các đoàn nghệ thuật của tỉnh làm việc tập trung. Phải bố trí cho các hộ văn nghệ sĩ được tái định cư tại chỗ. Với hộ nào có điều kiện thì đăng ký mua phần đất liền kề, hộ nào khó khăn thì đăng ký mua chung cư. Đặc biệt, với những anh em còn đang hoạt động nghệ thuật, họ thường xuyên đi biểu diễn ở vùng xa 1-2 giờ đêm mới về đến thành phố, không thể để họ lại tỏa đi chặng nữa về nhà là những nơi xa xôi mà tỉnh bố trí tái định cư đang thiếu nhiều điều kiện sống như trường học, bệnh viện... Tôi khi còn đương chức và nhiều đời lãnh đạo ngành về trước luôn bảo vệ quan điểm này, nhưng thật khó hiểu vì sao cho đến nay Giám đốc Sở VH-TT&DL chưa một lần lên tiếng bảo vệ quyền lợi cho các nghệ sĩ của mình?".

Ông Nguyễn Tri Thuyết (hộ dân trong Khu Nhà hát nhân dân) nói: "Quy hoạch mặt bằng của Thành phố trước đây đã được phê duyệt thì phải thực hiện đúng quy hoạch đó. Việc triển khai dự án này có nhiều điều khuất tất, không minh bạch, sai nguyên tắc và quy trình thực hiện đã tạo ra sự hoang mang, bức xúc, làm mất lòng tin của dân, khiến chúng tôi phải đặt dấu hỏi: Mục đích của dự án này là gì? Người dân chúng tôi được lợi gì trong dự án này hay đây là dự án phục vụ lợi ích nhóm? Rồi việc giới thiệu nơi tái định cư cho các hộ dân sai với lời hứa là việc làm thiếu trách nhiệm và quan liêu của lãnh đạo thành phố. Chúng tôi cần được đối thoại với Chủ tịch thành phố...".

Trao đổi với ông Nguyễn Xuân Thanh, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL về thực trạng các khu đất định cư nêu trên, ông Thanh nói: “Giao hồ, đầm cho văn nghệ sĩ thì làm sao họ làm nhà sinh sống được. Theo lời Phó chủ tịch UBND TP Thanh Hóa đã nói, khu tái định cư cho văn nghệ sĩ có điều kiện tốt hơn. Nơi chuyển đến tôi nghĩ hạ tầng phải hòm hòm rồi. Nếu đúng như những gì phóng viên phản ánh thì theo tôi không được…".