Khó kiểm soát chuyển giá

Bàn về Dự thảo Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi) mới đây tại Quốc hội, ông Huỳnh Thành Đạt – Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP HCM cho rằng, mục tiêu tạo môi trường pháp lý thuận lợi để thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ, đổi mới công nghệ, thương mại hóa các thành tựu khoa học, công nghệ thời gian qua chưa có nhiều, thậm chí rất ít.

Ông Huỳnh Thành Đạt – Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP HCM

PGS. TS. Huỳnh Thành nhấn mạnh đến hiện tượng chuyển giá trong hoạt động chuyển giao công nghệ đang diễn ra khá nhiều và khó kiểm soát. Các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài thường diễn ra dưới hình thức chuyển giao công nghệ thông qua góp vốn đầu tư giữa công ty mẹ ở nước ngoài với công ty con trong nước.

Ông Đạt phân tích: Khi góp vốn bằng công nghệ trong các dự án đầu tư, công ty mẹ thường kê khai giá trị công nghệ cao hơn nhiều so với giá trị thực tế, công ty con chuyển giá trị đó về công ty mẹ dưới hình thức khấu hao, tạo ra hiện tượng lỗ giả, lãi thật để không đóng thuế thu nhập doanh nghiệp.

Do đó, ông Đạt cho rằng, cần thiết phải thực hiện kiểm toán về giá chuyển giao công nghệ giữa các bên có liên quan theo mô hình này.

Theo PGS Đạt, các dự án đầu tư có sử dụng công nghệ thuộc danh mục hạn chế chuyển giao hoặc các dự án sử dụng công nghệ có nguy cơ tác động xấu đến môi trường phải được thẩm định công nghệ. Thực tế, không ít dự án sử dụng công nghệ không phù hợp, lạc hậu, có tác động xấu đến môi trường.  Với mỗi dự án vấn đề bảo vệ môi trường phải được đặt lên hàng đầu.

Về thương mại hóa công nghệ, ông Đạt cho biết, theo thông lệ quốc tế, tổ chức chủ trì nghiên cứu và phát triển công nghệ như Viện nghiên cứu các trường đại học... được giao quyền chủ sở hữu công nghệ này và được chủ động trong việc thương mại hóa. Nhà nước nên xem đây là khoản đầu tư cho giáo dục, cho khoa học, công nghệ, tức là cho phát triển.

Tuy nhiên, vị tiến sĩ này cũng chỉ ra thực tế, việc thương mại hóa kết quả nghiên cứu từ trước đến nay vẫn còn khó khăn, phần lớn các đề án nghiên cứu thường không thể chuyển giao cho doanh nghiệp do không có điều kiện đầu tư sản xuất thử nghiệm với quy mô lớn. Vì thế hầu hết những đề án như thế này thường kết thúc tại các hội đồng nghiên cứu khoa học.

Hơn nữa, theo ông Đạt, việc ứng dụng kết quả nghiên cứu từ trường, viện vào doanh nghiệp đòi hỏi mất nhiều thời gian từ 5 năm đến 7 năm, thậm chí cả 10 năm, thường kèm theo những rủi ro. Trong khi doanh nghiệp phải chịu nhiều sức ép cạnh tranh từ thị trường, doanh nghiệp không thể chờ đợi và chùn tay khi tính đến việc liên kết hợp tác nghiên cứu chuyển giao thương mại hóa công nghệ với trường, viện.

Ngăn công nghệ lạc hậu tràn vào Việt Nam

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Ngô Đức Mạnh cảnh báo, nếu không cẩn trọng thì Việt Nam cũng có nguy cơ trở thành bãi rác công nghệ.

Ông Mạnh cho rằng, trong việc thẩm định, chấp thuận đối với các dự án đầu tư, chuyển giao công nghệ, cần phải tính toán chặt chẽ những vấn đề liên quan đến hiệu quả và môi trường.

Ông Ngô Đức Mạnh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội

Để ngăn chặn nguy cơ Việt Nam trở thành bãi rác, ông Ngô Đức Mạnh đề nghị quy định chặt chẽ việc chuyển giao công nghệ gắn với đảm bảo môi trường. Đồng thời, bổ sung quy định về trách nhiệm của hội đồng thẩm định trong việc chuyển giao công nghệ. Theo đó, nếu công nghệ được chấp thuận nhưng sau này phát hiện sự lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường thì hội đồng thẩm định phải chịu trách nhiệm.

Một lưu ý khác được ông Ngô Đức Mạnh chỉ ra là công nghệ vào Việt Nam không chỉ bằng con đường đầu tư mà còn qua vay vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), ưu đãi tín dụng bởi khi vay vốn thường bị ràng buộc phải sử dụng công nghệ của quốc gia cho vay./.

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh thanh tra chống chuyển giá

VOV.VN -Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra thuế, thanh tra chuyên đề về chuyển giá.