Tín dụng tiêu dùng - cẩn thận để tránh tranh chấp

Thời gian gần đây, đi kèm với nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của người tiêu dùng, hình thức tài chính hỗ trợ người tiêu dùng cũng phát triển và có mức tăng trưởng rất ấn tượng với thủ tục đơn giản, thời gian giải ngân khoản vay nhanh chóng, tiện lợi.

Tuy nhiên, hình thức cho vay tiêu dùng thông qua các công ty tài chính này hiện đang phát sinh nhiều vấn đề, trong đó nổi bật là chính sách cung cấp thông tin và hoạt động thu hồi nợ.

Trong khi đó, tâm lý của người đi vay thường chỉ chú trọng vào việc được vay nên thường bỏ qua hoặc không chú ý tới các điều khoản, điều kiện của hợp đồng, chỉ đến khi xảy ra tranh chấp và được cung cấp các hợp đồng đã ký kết thì người vay mới nhận thức được các yếu tố ràng buộc nghĩa vụ và trách nhiệm của mình. Khi đó, rất khó có thể bảo vệ được quyền lợi của người tiêu dùng vì hợp đồng đã được ký kết, hiệu lực thi hành đã được áp dụng.

Theo ông Trịnh Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), mặc dù tín dụng tiêu dùng đã phần nào thể hiện được vai trò tích cực đối với nhu cầu của người tiêu dùng và sự phát triển của nền kinh tế. Nhưng thời gian qua, số vụ việc phản ánh, khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến dịch vụ tín dụng tiêu dùng đang có xu hướng gia tăng và ảnh hưởng nghiêm trọng không chỉ tới tài sản mà còn danh dự và sức khỏe của người tiêu dùng.

Chỉ rõ một số hành vi thường xuyên có dấu hiệu vi phạm quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình giao dịch tín dụng tiêu dùng, ông Hồ Tùng Bách, Phòng Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng - Cục Quản lý cạnh tranh cho biết, các hành vi như cung cấp thông tin không đầy đủ, không chính xác; sử dụng thông tin không đúng mục đích thông báo ban đầu và cách thức liên hệ để thu hồi nợ của các công ty tài chính hiện đang nhận được nhiều phản ánh, khiếu nại của khách hàng.

Cụ thể là các nhân viên tư vấn có dấu hiệu cung cấp thông tin gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, như mời chào ký hợp đồng với lãi suất thấp; có thể thanh lý hợp đồng bất kỳ thời điểm nào; thủ tục thanh lý đơn giản…trong khi thực tế đây đều là những nội dung xảy ra tranh chấp khi thực hiện hợp đồng.

Trường hợp khác, nhân viên tư vấn không chủ động cung cấp hợp đồng để người tiêu dùng tham khảo trước khi ký và lưu giữ sau khi ký. Một số phản ánh của người tiêu dùng cho thấy, khi ký kết, nhân viên thường giải thích qua loa nội dung hợp đồng sau đó nhanh chóng đề nghị người tiêu dùng ký; khi ký xong nhân viên giải thích hợp đồng sẽ được gửi qua địa chỉ bưu điện cho người tiêu dùng.

“Thực tế một số người tiêu dùng cho rằng, khi ký kết có để ý đến nội dung mức lãi suất nhưng trên hợp đồng khi đó để khoảng trống. Chỉ khi được cung cấp hợp đồng sau khi đã ký kết, người tiêu dùng mới phát hiện thấy thông tin về mức lãi suất (thường từ 6-6.5%/tháng, thay vì từ 1-2%/tháng như tư vấn ban đầu”, ông Bách cho biết.

Cũng theo ông Bách, khi xảy ra tranh chấp, việc liên hệ và phản ánh tới công ty cung cấp dịch vụ (thường là các công ty tài chính) rất khó khăn và tốn kém. Việc kéo dài thời gian giải quyết như vậy sẽ phát sinh thời gian, qua đó, làm tăng số tiền phạt mà người tiêu dùng phải nộp cho công ty trong một số vụ việc.

Nguy hiểm hơn, khi xảy ra tranh chấp, người tiêu dùng, thậm chí là người thân, đồng nghiệp của người tiêu dùng liên tục bị các số máy lạ gọi điện, nhắn tin từ 6h sáng tới 9-10h tối để giục đóng tiền nợ. Rất nhiều cuộc gọi điện bao gồm cả việc đe dọa, sử dụng từ ngữ "chợ búa", giang hồ để thách thức người tiêu dùng.

“Trước thực trạng của dịch vụ tín dụng tiêu dùng, ngay từ giữa năm 2015, Cục Quản lý cạnh tranh đã phát hành nhiều thông tin trên các phương tiện truyền thông nhằm hướng dẫn và cảnh báo người tiêu dùng lưu ý khi tham gia các hợp đồng tín dụng tiêu dùng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, số vụ việc người tiêu dùng khiếu nại trong lĩnh vực này vẫn tiếp tục có xu hướng tăng cao. Nghiêm trọng hơn, số lượng công ty tài chính bị khiếu nại cũng đang có xu hướng mở rộng”, ông Bách chỉ rõ.

Để khắc phục, ngăn chặn những hành vi nêu trên, một số chuyên gia cho rằng, cần nhấn mạnh vào giải pháp nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, trách nhiệm của doanh nghiệp, phát huy hơn nữa vai trò của cơ quan quản lý trong việc tạo lập khuôn khổ pháp lý, xây dựng môi trường kinh doanh cạnh tranh và minh bạch. Từ đó, khuyến khích và tạo điều kiện để doanh nghiệp tham gia tốt hơn vào thị trường và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.

Cụ thể đối với người tiêu dùng cần hết sức lưu ý, chỉ khi thật sự cần thiết mới vay tiêu dùng vì lãi suất của các khoản vay tiêu dùng là rất cao. Hơn nữa, trước khi đặt bút ký hợp đồng vay tiền, trách nhiệm của người tiêu dùng phải làm rõ những nội dung trong hợp đồng nhằm đảm bảo đã hiểu rõ hợp đồng, tránh các trường hợp nhầm lẫn, bị tư vấn thông tin chưa đầy đủ, chính xác.

Một khi người tiêu dùng đã ký hợp đồng thì các điều khoản, điều kiện quy định tại hợp đồng sẽ có giá trị ràng buộc trách nhiệm của người tiêu dùng. Do đó, trước khi ký kết, người tiêu dùng cần hết sức quan tâm đến các điều khoản có liên quan đến lãi suất, các khoản phí, lãi phạt, thời hạn trả nợ và phương thức trả nợ cũng như việc thanh lý hợp đồng hoặc hủy hợp đồng./.