Trao quyền quyết định số con cho các cặp vợ chồng?

Đạt mức sinh thay thế ổn định

Trong Dự thảo Luật Dân số đang được đưa ra lấy ý kiến người dân đề xuất 2 phương án: Phương án 1, các cặp vợ chồng có quyền quyết định số con, Nhà nước khuyến khích các cặp vợ chồng, cá nhân chỉ sinh đến 2 con. Phương án 2 đề xuất vẫn giữ nguyên quy định chỉ được sinh 1 - 2 con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Chị Nguyễn Thu Thủy (quận 1, TP HCM) cho rằng: “Trước đây, người dân quan niệm, “trời sinh voi trời sinh cỏ” nên thích sinh nhiều. Giờ nuôi dạy một đứa con rất vất vả, có cho sinh thoải mái người dân cũng chẳng dám sinh nhiều, trừ những nơi vùng sâu, vùng xa, nhận thức của người dân còn hạn chế, đồng thời họ chưa tiếp cận được với những phương pháp phòng tránh thai hiện đại để nhỡ kế hoạch lại phải sinh thêm. Tôi ủng hộ phương án để người dân có quyền quyết định số con nếu điều kiện kinh tế gia đình đảm bảo cho đứa trẻ được nuôi dạy tốt”.

Nhiều ý kiến đồng tình để các cặp vợ chồng tự quyết định số con

Tuy nhiên, chị Đào Thị Hạnh (Đồng Hỷ, Thái Nguyên) không đồng tình với ý kiến này với lập luận, ở quê chị tư tưởng trọng nam khinh nữ vẫn còn nặng nề và không ít gia đình có quan niệm nhiều con là có phúc. Nếu cho các cặp vợ chồng được quyền quyết định số con thì những gia đình sinh con một bề sẽ đẻ cho đến khi đủ nếp, đủ tẻ, dân số sẽ tăng nhanh.

Anh Đỗ Văn Tuân (Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho rằng, ở những thành phố lớn hiện giờ trường học, bệnh viện… luôn trong tình trạng quá tải. Nếu không kiểm soát mức sinh, liệu trường học, bệnh viện… có kham nổi. Theo anh Tuân, thời gian trước mắt không nên nới lỏng chính sách kiểm soát mức sinh, phải đợi 10-20 năm nữa, kinh tế đất nước phát triển tốt hơn rồi mới tính.

Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), cho biết, những thập kỷ qua, Việt Nam đã tập trung xử lý quy mô dân số, giảm tỷ lệ sinh. Kết quả đến năm 2005-2006 đã đạt mức sinh thay thế, sớm hơn 10 năm so với kế hoạch. Việt Nam đang có cơ cấu dân số vàng, khi nhóm dân số dưới 15 tuổi giảm (từ 42% năm 1979 xuống 23,5% năm 2014), tuổi thọ tăng (nhóm trên 65 tuổi tăng từ 5% năm 1979 lên 7,1% năm 2014). Việt Nam hiện có tốc độ già hóa dân số nhanh, trong khi cơ sở vật chất và an sinh xã hội phục vụ cho số lượng người già đông đảo như vậy chưa theo kịp.

Theo ông Tân, việc kiểm soát dân số phù hợp trong bối cảnh mới là rất quan trọng. Ông Tân cũng cho rằng, xử lý mức sinh thấp lên cao khó hơn xử lý mức sinh cao xuống thấp.

Vợ chồng quyết định số con là phù hợp với Hiến pháp

GS.TS Nguyễn Đình Cử - giảng viên cao cấp Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, ông nghiêng về phương án cho mỗi cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định số con bởi quy định này phù hợp với Hiến pháp 2013 đề cao quyền con người. Quan trọng hơn là hơn 10 năm qua, Việt Nam đạt mức sinh thấp. Thế hệ trong độ tuổi sinh đẻ hiện nay có năm sinh từ khoảng 1975 trở lại là những người sinh ra sau chiến tranh, có nhận thức tốt hơn thế hệ trước, do đó việc quyết định số lượng con cần trao cho họ.

Ông Lê Bá Dương chuyên gia Quỹ dân số LHQ cho rằng, từ năm 1960 đến nay, tỉ lệ sinh dân số giảm rất đáng kể. Tỉ suất sinh thay thế đã đạt được con số ổn định là 2,1. Với mức độ sinh ổn định, bền vững trong vòng 10 năm như thế thì chúng ta không cần kiểm soát tỉ lệ sinh nữa để phù hợp với nguyên tắc của công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia (cụ thể là những cam kết trong Hội nghị dân số và phát triển mà Việt Nam đã tham gia tại Cairo, Ai Cập năm 1994).

Hơn nữa, nếu Việt Nam cứ tiếp tục kiểm soát con số, mức sinh sẽ tiếp tục giảm. Kinh nghiệm từ những nước trong khu vực, khi tỉ suất sinh bị kiểm soát quá lâu và bị giảm sâu sẽ rất khó để vực lên được. Lúc đó, Việt Nam sẽ đối diện với tình trạng dân số già và hệ lụy kéo theo là quá lớn.