“Cát tặc” lộng hành và chảy máu tài nguyên khoáng sản ở Quảng Ninh

Trách nhiệm trong việc để xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép, hỗ trợ kinh phí cho người dân có đất nông nghiệp bị ngập úng, tăng cường y bác sĩ cho biên giới hải đảo… là những vấn đề “nóng” các đại biểu dân cử chất vấn tại kỳ họp thứ 2 của HÐND tỉnh Quảng Ninh khóa 12, nhiệm kỳ 2016 - 2021.

Chế tài xử lý chưa nghiêm

Tại phiên chất vấn, đại biểu Lê Hữu Phúc nêu ý kiến về tình trạng khai thác cát trái phép, gây ô nhiễm môi trường và mất trật tự an ninh tại phường Bình Ngọc, TP. Móng Cái, đồng thời đặt ra vấn đề quản lý tài nguyên trên địa bàn tỉnh. Bởi đây không phải là địa phương duy nhất vẫn còn tồn tại tình trang khai thác cát trái phép.

Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh thẳng thắn đề cập trách nhiệm trong việc để cát tặc lộng hành

Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Thu, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh khẳng định, hiện trên địa bàn có tình trạng khai thác cát tự do chưa được kiểm soát. Tại một số địa phương hiện nay, việc lợi dụng nạo vét luồng lạch để khai thác cát trái phép có biểu hiện tái diễn, như ở Vân Ðồn và Hạ Long.

Theo Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh, nguyên nhân là do trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh tập trung triển khai nhiều dự án nên lượng cát phục vụ san lấp mặt bằng xây dựng rất lớn. Mặt khác chế tài xử lý các vi phạm cũng chưa nghiêm minh. Việc quản lý hoạt động nạo vét luồng lạch thời gian qua cũng còn nhiều hạn chế.

Thẳng thắn nói về trách nhiệm của các đơn vị liên quan, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HÐND tỉnh Quảng Ninh ông Nguyễn Văn Ðọc nhấn mạnh: “Bây giờ việc quản lý các đơn vị khai thác, nạo vét đúng hay sai mỗi một ngành lại nói khác nhau. Do vậy ở đây có sự chồng chéo. Rút cục là cơ quan nào giám sát, có trách nhiệm nếu các đơn vị thi công không đúng, lợi dụng để khai thác cát trái phép?”

Địa phương phải có trách nhiệm rõ ràng

Lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh khẳng định sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với UBND các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên và môi trường để người dân, doanh nghiệp biết và tham gia giám sát. Ðồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; chấm dứt các dự án hoạt động không đúng mục đích; tham mưu cho UBND tỉnh phương án bù đắp lượng cát xây dựng và cát san lấp thiếu hụt.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Ðọc, trách nhiệm của các địa phương là phải quản lý tài nguyên trên địa bàn. Ông chủ tịch HÐND tỉnh cũng đề nghị lãnh đạo các ngành, các địa phương phải có trách nhiệm rõ ràng, rà soát lại công tác quản lý tài nguyên trên địa bàn, thẩm định và kiểm tra khai thác đảm bảo quy hoạch, có thiết kế, có cấp phép và phải có giám sát trong quá trình triển khai.

Liên quan đến khai thác cát, ông Nguyễn Văn Đọc yêu cầu các ngành chức năng phải phối hợp với các địa phương rà soát lại thủ tục cấp phép, nhất là các mỏ cát; quản lý chặt chẽ các dự án nạo vét luồng lạch đường thủy và có hậu kiểm đối với những dự án này; đình chỉ vô điều kiện việc nạo hút cát bên khu vực Tuần Châu.

Huyện Vân Ðồn rà soát lại các dự án nạo vét luồng lạch, hạn chế tối đa việc lợi dụng dự án nạo vét luồng lạch để hút cát kinh doanh mà không nộp thuế tài nguyên. Ðơn vị nếu được cấp có thẩm quyền cấp phép nạo vét luồng lạch phải có năng lực tài chính và có đủ phương tiện vận chuyển, tuyệt đối không được cấp phép cho đơn vị không có kinh nghiệm, năng lực. Ngoài huyện Vân Ðồn, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh cũng yêu cầu các địa phương khác phải rà soát lại các dự án nạo vét luồng lạch và tăng cường quản lý chặt chẽ.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh yêu cầu không cấp phép khai thác các mỏ khai thác đất, đá cạnh các tuyến quốc lộ và hướng nhìn ra Vịnh Hạ Long, tránh gây mất mỹ quan đô thị và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái. Những dự án khai thác sét, khi cấp có thẩm quyền cấp bổ sung cần tính đến việc chủ đầu tư có nhà máy chế biến, sản xuất gạch, ngói; thu hồi những dự án mà chủ đầu tư không có nhà máy sản xuất.

Với tài nguyên sét, tỉnh sẽ có lộ trình thu hồi để đảm bảo nguồn sét cho các nhà máy trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó là rà soát các mỏ đá, dần tiến tới đóng cửa để hoàn nguyên và trả lại cảnh quan môi trường. Quảng Ninh đang chấn chỉnh lại việc quản lý tài nguyên khoáng sản, quyết không để trở thành vấn đề “nóng”./.