Truy xuất nguồn gốc sản phẩm giúp hạn chế hàng giả, hàng nhái

Nhận định này được đưa ra tại Diễn đàn Hợp tác phát triển kinh tế - Bảo vệ thương hiệu - bảo vệ người tiêu dùng, do Viện Phát triển doanh nghiệp - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng các bên liên quan tổ chức ngày 26/4.

Thời gian qua, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc về hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ của các nhãn hiệu, DN nổi tiếng. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm này vẫn diễn ra với hình thức ngày càng tinh vi hơn. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các vụ việc vi phạm còn xuất hiện và phổ biến trên các kênh thương mại điện tử với quy mô, tốc độ ngày càng lớn, khiến cho lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn trong công tác phát hiện và xử lý.

Từ góc độ DN, ông Ngô Tấn, Giám đốc Công ty xây dựng Việt Nhật bức xúc khi sản phẩm của DN bị làm giả, làm nhái khiến DN tổn thất rất lớn. “Sản phẩm và thương hiệu của DN được dày công đầu tư phát triển, nhưng bị các đối tượng ngang nhiên làm giả, nhái thương hiệu và bán với giá thành thấp hơn nhiều so với sản phẩm của DN. Hành vi này cần phải bị xử phạt nặng vì không chỉ gây thiệt hại cho DN chân chính, còn làm tổn hại đến chi phí và niềm tin của người tiêu dùng”, ông Tấn bày tỏ.

Nạn hàng giả và xâm phạm sở hữu trí tuệ đươc ông Phạm Minh Tuân, Phó phòng Nghiệp vụ 3 (Tổng cục QLTT) thông tin, riêng quý I/2024, lực lượng QLTT thực hiện kiểm tra, xử lý 31 vụ vi phạm về hàng giả, 1.702 vụ vi phạm về không rõ nguồn gốc xuất xứ, 1.058 vụ vi phạm về sở hữu công nghiệp, số tiền xử phạt trên 38 tỷ đồng.

Từ thực tế này, ông Tuân cho rằng, cần chú trọng và đề cao tính pháp lý trong quản lý, xử lý hàng giả hàng nhái. Hoạt động này rất cần có sự chung tay của các DN làm ăn chân chính, nên hiệp sức, hợp tác với các cơ quan chức năng để có thể chung tay xây dựng văn hóa sản xuất kinh doanh và xây dựng thương hiệu, kịp thời cung cấp những thông tin về các DN sản xuất kinh doanh có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

“Tổng cục Quản lý thị trường đã xây dựng và triển khai Đề án bảo vệ thương hiệu DN và người tiêu dùng, đề án này được triển khai từ đầu 2024 hiện rất mong nhận được thông tin hợp tác từ các DN, đối tác để đề án cập nhật thêm các dữ liệu mới. Với nội dung trong đề án này, chỉ cần truy cập sẽ trực tiếp hỗ trợ các DN và người tiêu dùng cũng như các đối tác muốn tìm hiểu thông tin về thị trường… Giải pháp này với kỳ vọng sẽ góp phần hiệu quả trong công tác phòng, chống hàng giả hàng nhái.

Đề cao lợi ích của việc áp dụng giải pháp truy xuất nguồn gốc hàng hóa, tránh được nguy cơ bị cạnh tranh thiếu lành mạnh trong sản xuất kinh doanh, ông Lương Minh Huân, Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, với mỗi DN, truy xuất nguồn gốc giúp kiểm soát chặt chẽ các khâu trong quá trình sản xuất sản phẩm, các chuỗi cung ứng liên quan, góp phần hỗ trợ hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa từ khi nghiên cứu sản xuất cho đến tay người tiêu dùng. Việc làm này giúp hạn chế tình trạng sản phẩm, hàng hóa kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ lưu thông trên thị trường.

“Truy xuất nguồn gốc giúp ngăn chặn việc sao chép không hợp pháp và sản xuất hàng giả. Các thông tin chi tiết về nguồn gốc và quá trình sản xuất giúp phân biệt sản phẩm chính hãng với hàng giả. Sản phẩm có nguồn gốc còn là cách để thể hiện sự minh bạch và cam kết của DN đối với chất lượng và nguồn gốc của sản phẩm, giúp chứng minh sản phẩm, hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn và môi trường được quy định bởi các tổ chức quốc tế. Điều này tạo lòng tin từ phía đối tác kinh doanh và người tiêu dùng, thúc đẩy mối quan hệ thương mại và tạo lợi thế trong việc cạnh tranh trên thị trường quốc tế”, ông Huân đề cập.

Nhấn mạnh vai trò của truy xuất nguồn gốc, TS. Nguyễn Quốc Toản, Trung tâm Chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp (Bộ NN&PTNT) chỉ rõ, truy xuất nguồn gốc đồng nghĩa với việc cơ quan hữu quan theo dõi, truy vết toàn bộ quá trình hình thành của sản phẩm, từ khi khởi tạo cho đến thành công cuối cùng.

“Nếu làm tốt truy xuất nguồn gốc, chuỗi cung ứng sẽ tiếp cận được thông tin của 1 sản phẩm thông qua các giai đoạn sản xuất, chế biến và phân phối. Người tiêu dùng có cơ sở thông tin để yên tâm lựa chọn hàng hóa chính hãng và cơ quan quản lý nhà nước dễ dàng hơn trong quá trình quản lý và kiểm soát hàng hóa trên thị trường”, ông Toản cho biết đồng thời thông tin, Bộ NN&PTNT cùng với các cơ quan chức năng đã phối hơp xây dựng Bộ quy chuẩn truy xuất nguồn gốc, áp dụng cho các địa phương trên cả nước. Bộ quy chuẩn này sẽ là nền tảng lõi và liên tục được cải tiến, cập nhật quy trình quản trị cho tất cả các đối tượng tham gia có điều kiện tương tác.

Được biết, từ cuối tháng 3 vừa qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN quy định về quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/6/2024. Thông tư này quy định hệ thống truy xuất sản phẩm, hàng hóa đảm bảo kết nối, chia sẻ dữ liệu và quản lý sử dụng mã truy vết sản phẩm, mã truy vết địa điểm, vật mang dữ liệu. Đồng thời nêu rõ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ, giải pháp truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa và tổ chức triển khai, thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa.